Sinds 1 januari geldt in Nederland een smaakjesverbod voor e-sigaretten. Winkeliers krijgen echter nog tot 1 oktober de tijd om hun voorraad te verkopen. Onbegrijpelijk, vindt cardioloog Tomas Symersky. ‘De e-sigaret is een smerige campagne van de nicotine-industrie.’

Door Jeroen Kleijne

Tomas Symersky is als cardioloog werkzaam in het Medisch Centrum Leeuwarden. Zijn werk concentreert zich op acute cardiologie, hartbewaking en eerste harthulp en hij is betrokken bij de organisatie van het Hart- en vaatcentrum in het ziekenhuis in Leeuwarden.

Hoe vaak krijgt u in uw werk te maken met de gevolgen van roken?

Tomas Symersky: “Doorlopend. Het overgrote deel van de mensen die wij opnemen met een infarct, hartfalen of ritmestoornissen heeft gerookt of rookt nog steeds. Acute hartinfarcten zien wij het meest, meestal ten gevolge van versnelde aderverkalking. En dat komt vaak door roken – decennia eerder dan dat de aderen normaal gesproken zouden verkalken. Van de vrouwen die nog voor de menopauze een hartinfarct krijgt, rookt bijna 90 procent. Roken is een extreem grote risicofactor voor het ontwikkelen van hartinfarcten.”

Hoe erg is dat?

“Als cardiologen leveren we eigenlijk een waar achterhoedegevecht. Of je nou pech hebt of stomme keuzes hebt gemaakt: natuurlijk behandelen we iedereen zonder aanzien des persoons, dat hoort ook zo. Maar het zou natuurlijk veel beter zijn als we bepaalde risico’s kunnen voorkomen, door veel meer nadruk te leggen op preventie.”

Hoe kijkt u dan de afgelopen jaren naar de opkomst van de e-sigaret?

“Het is een extreem smerige campagne en techniek van de nicotine-industrie om vervangende rokers te creëren. Je zorgt voor een verslaving op zeer jonge leeftijd in het kwetsbare puberbrein. Vrijwel niemand wordt op zijn dertigste wakker en denkt bij zichzelf: ik ga vandaag eens beginnen met roken. Juist daarom is de marketing van het vapen puur gericht op 12- tot ongeveer 20-jarigen. Niet via de televisie, de Formule 1 of de krant, maar met behulp van influencers op social media. En natuurlijk door het lolly-achtige uiterlijk en de snoepsmaakjes. Je ziet die vapes in elke brugklas, omdat de leeftijdscontrole zeer beperkt is. Kinderen beseffen het gevaar niet, en zijn voor ze het weten verslaafd.”

U heeft zelf kinderen in die leeftijd, hoe kijkt u er als vader naar?

“Het is een verschrikking. Als kind doe je gewoon mee met wat je op het schoolplein of op TikTok ziet. Toen wij die leeftijd hadden, waren we ook volop aan het experimenteren, dat hoort erbij. Maar de e-sigaret is zo toegankelijk dat dit niet alleen de verantwoordelijkheid is van het kind zelf. Als maatschappij, als rijksoverheid, als school, als volwassenen moeten we ervoor zorgen dat de omgeving waarin zo’n kind verkeert zo gezond en veilig mogelijk is.”

Doet de regering nog niet voldoende in uw ogen?

“Ik vind het een grof schandaal dat we dit soort producten hebben toegelaten op de markt en dat het overal mag worden verkocht. Het is niet bedoeld voor mensen die willen stoppen met roken, het is gemunt op kinderen. Inmiddels is wel bewezen dat de overstap naar tabak veel te makkelijk is en ook veel wordt gemaakt. ‘Lolly’s’ voor binnen, en de sigaret voor buiten. Volstrekt onbegrijpelijk dat de minister van Volksgezondheid dit überhaupt heeft toegelaten en winkeliers nu extra tijd krijgen om hun voorraden op te maken.”

‘En wat ga je doen? Ervoor zorgen dat er straks meer zieken zijn, mensen die aan het arbeidsproces worden onttrokken. Dit kun je gewoon niet maken’

Wat zou er als eerste moeten gebeuren?

“Het smaakjesverbod zou per direct gehandhaafd moeten worden. Je moet solidair zijn met de jeugd, en niet met de nicotine-industrie. Het gaat om de kinderen, de jongvolwassenen, de toekomst van ons land. De zorg valt om, dat hoor je aan alle kanten. Het onderwijs is onderbemand. En wat ga je doen? Ervoor zorgen dat er straks meer zieken zijn, mensen die aan het arbeidsproces worden onttrokken. Dit kun je gewoon niet maken.”

En verder?

“Je moet niet langer een leeftijdsgrens hanteren voor de verkoop van nicotinehoudende producten, maar een geboortejaar. Zo creëer je op termijn echt die rookvrije generatie, iets wat ze in Nieuw-Zeeland al gedaan hebben. Daarmee zet je zoden aan de dijk. Zoals gezegd: op je dertigste begin je niet meer.”

Hoe groot is eigenlijk het belang van preventie?

“Gigantisch. En dan praat je niet alleen over hart- en vaatziekten. Ik denk dat meer dan de helft van de ziektes in de westerse wereld leefstijlgerelateerd zijn. In het algemeen moet daar veel meer aandacht voor zijn. In de spreekkamer doen mijn collega’s en ik natuurlijk ons uiterste best om patiënten daarbij te helpen – liefst betrekken we ook hun familie erbij. Op individueel niveau kunnen we soms het verschil maken, maar we kunnen niet zonder de ruggensteun van een stevig overheidsbeleid. Dat kan echt veel beter dan nu.”

Het burgerinitiatief Nicotinee bepleit een verbod op verkoop van alle nicotineproducten aan iedereen die op of na 1 januari 2012 is geboren. Met 40.000 steunbetuigingen komt dit voorstel op de agenda van de Tweede Kamer. Steun het initiatief via nicotinee.nl