Big Tobacco grijpt het hoger beroep in de handhavingszaak rond de sjoemelsigaret aan om met hulp van de duurste advocaten van Nederland te pogen te voorkomen dat hun sigaretten, die meer gif uitstoten dan de wet toelaat, uit de handel worden genomen. Aan de uitspraak van het Europees Hof van Justitie in deze zaak valt echter niet te tornen.

Door de webredactie

In de handhavingszaak rond de sjoemelsigaret van Rookpreventie Jeugd tegen de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gaan de vier grote tabaksfirma’s in de tegenaanval met hulp van de grootste advocatenkantoren van Nederland. Morgen, 13 januari, buigt de voorzieningenrechter van het College van Beroep voor het Bedrijfsleven (CBB) zich over het verzoek van de NVWA om, hangende de beroepsprocedure, nog niet te hoeven beginnen met uit de handel halen van de sigaretten die veel giftiger zijn dan wettelijk is toegestaan. Rookpreventie Jeugd wil daar alleen in meegaan als het CBB besluit tot een versnelde behandeling van het hoger beroep. De advocaten van de tabaksfirma’s proberen de procedure juist te vertragen.

Op 4 november 2022 deed de rechtbank Rotterdam uitspraak in de handhavingszaak die Rookpreventie Jeugd (RPJ) met 13 andere partijen, waaronder de gemeente Amsterdam, had aangespannen tegen de NVWA en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). De eisers, vertegenwoordigd door mr. Phon van den Biesen, vroegen om handhaving van de maximumemissienormen voor sigaretten van 10 mg teer, 1 mg nicotine en 10 mg koolmonoxide, maar dan wel met gebruikmaking van een eerlijke meetmethode. Immers, de nu gebruikte ISO-methode die wettelijk is voorschreven, geeft een ernstige onderschatting van de schadelijke uitstoot van sigaretten, zo stelde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in 2018 al vast. Onder meer door gaatjes in de filters aan te brengen kunnen tabaksproducenten de ISO-metingen manipuleren. Een andere meetmethode (Canadian Intense/WHO Intense) benadert het werkelijke rookgedrag beter en laat overschrijdingen van 2 tot 3 keer de wettelijke normen zien.

De rechtbank Rotterdam gaf, nadat het Europees Hof van Justitie op verzoek van de rechtbank een paar belangrijke geschilpunten in het voordeel van Rookpreventie Jeugd had beslist, RPJ c.s. gelijk en beval de NVWA om binnen zes weken een begin te maken met de handhaving. De handhaving zou erop neerkomen dat vrijwel alle in Nederland verkrijgbare filtersigaretten uit de handel genomen moeten worden. Binnen deze termijn stelden NVWA en VWS hoger beroep in tegen de beslissing van de rechtbank, niet om die uitspraak te bestrijden, maar juist, zo stellen zij, om een steviger juridisch fundament te verkrijgen voor handhaving met de WHO Intense-methode. VWS is namelijk sinds het onderzoek van het RIVM uit 2018 al bezig om in Europa de handen op elkaar te krijgen voor een nieuwe meetmethode om de emissies van sigaretten vast te stellen.

Tabaksfirma’s voegen zich in de zaak

Vlak voor het verstrijken van de beroepstermijn tekende ook de Vereniging van Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK) beroep aan en mengden de vier tabaksmultinationals Philip Morris International (PMI), British American Tobacco (BAT), Japan Tobacco International (JTI) en Van Nelle Tabak h.o.d.n. Imperial Tobacco Nederland (IT) zich in de strijd, met ieder zijn eigen beroep tegen het vonnis van de Rotterdamse rechtbank. De tabaksfirma’s laten zich daarbij vertegenwoordigen door enkele van de grootste advocatenkantoren van Nederland. PMI schakelde Wladimiroff Advocaten (mr. Robbert de Bree) in, BAT laat zich vertegenwoordigen door Hogan Lovells (mr. Hein van den Bos), JTI door Freshfields Bruckhaus Deringer (mr. Winfred Knibbeler, mr. Tess Heystee, mr. Alvaro Pliego Selie) en Imperial koos voor Allen & Overy (mr. Kees Schillemans, mr. Eline Vancraybex, mr. Marik Pannekoek).

De meeste advocaten vroegen bij het instellen van het hoger beroep meteen om verlenging van de termijn voor het indienen van gronden voor hun beroep: twee kantoren vroegen 8 weken de tijd, de advocaat van BAT maar liefst 12 weken. Hoe het CBB hierop heeft gereageerd is vooralsnog onduidelijk.

Zaak lijkt ingewikkelder dan hij is

Advocaat Phon van den Biesen, vanaf nu bijgestaan door mr. Linde Bryk, ziet de beroepszaak met vertrouwen tegemoet: “Deze zaak lijkt ingewikkeld, maar is in feite heel simpel. Het Europees Hof van Justitie heeft in zijn vonnis van 22 februari 2022 nadere uitleg gegeven aan de Tabaksproductenrichtlijn. Die uitleg heeft sindsdien wetskracht en behelst dat ter bescherming van de volksgezondheid, met name van jongeren, een andere meetmethode dan de ISO-methode moet worden gebruikt om de emissies van sigaretten vast te stellen. Dat voor de industrie daarnaast die ISO-methode wel blijft gelden, doet daar niet aan af; het belangrijkst is dat in het vervolg twee verschillende metingen zullen moeten uitwijzen dat filtersigaretten de wettelijke maxima voor teer, nicotine en koolmonoxide respecteren.”

De zitting aanstaande vrijdag is ook een zogenaamde ‘regiezitting’, waarin de verdere gang van zaken bij het hoger beroep, inclusief de door RPJ gewenste versnelde behandeling, zal worden besproken en vastgesteld.

Kijk voor meer informatie over deze zaak op rookpreventiejeugd.nl