Binnen drie maanden is alweer een hoge ambtenaar van de Amerikaanse Food and Drug Administration overgestapt naar Philip Morris. De draaideur tussen het controlerende agentschap en de tabaksfabrikant wordt door regelgeving niet tegengehouden.

Door de webredactie

Opnieuw stapt een hoge functionaris van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), de autoriteit die de markttoegang van tabaksproducten controleert, over naar tabaksfabrikant Philip Morris. Matt Holman was hoofd van het wetenschappelijk bureau van het FDA’s Center for Tobacco Products. In die hoedanigheid had hij grote zeggenschap over de toelating van e-sigaretten en andere alternatieve rookwaren tot de Amerikaanse markt. Holman, die 20 jaar voor de FDA werkte, zei tegen The New York Times dat zijn rol bij PMI vooralsnog breed gedefinieerd was, maar dat hij zal gaan werken aan tobacco harm-reduction efforts (inspanningen om de schade van tabak te verminderen) en “enige input zal geven voor voorgeschreven aanmeldingen bij het agentschap”. Met andere woorden, Holman zal PMI adviseren hoe ze hun nieuwe producten het beste kunnen aanmelden bij de FDA.

Eerder dit jaar stapte ook al een FDA-ambtenaar over naar PMI. FDA’s Chief of Staff Keagan Lenihan werd in mei benoemd tot Vice President of Government Affairs and Public Policy bij PMI. In die functie lobbyt zij nu voor de tabaksfabrikant bij de Amerikaanse overheid.

PMI’s verhaal overtuigde Holman

Holman zegt overtuigd te zijn geraakt van PMI’s wil om sigarettenrokers over te laten stappen op niet-verbrandende en minder schadelijke producten. “Zij handelen met wat volgens mij in overeenstemming is met zo’n doel”, citeert de krant Holman. “En dat trok me aan tot PMI. Ik ga ze daar niet helpen om meer sigaretten te verkopen, maar het tegenovergestelde.”

Critici zien het anders. “Het is genant voor de FDA, die zichzelf ziet als een volksgezondheidsagentschap, dat zijn medewerkers overstappen naar een bedrijf dat een toonaangevende fabrikant van de dood is”, stelt Micah Berman, hoofddocent Volksgezondheid en recht aan de Ohio State University. En de Democratische volksvertegenwoordiger Raja Krishnamoorthi van Illinois zei: “De draaideur tussen de FDA en de industrie die hij dient te controleren is zeer verontrustend. Sommigen, waaronder PMI, zullen beweren dat hun overstap een bewijs is voor PMI’s vermeende wil om de gevolgen die zijn producten hebben voor de gezondheid serieuzer te nemen, maar ik zou daar geen vergif op innemen.”

Advies voor nieuwe IQOS-aanvraag

Holman speelde in zijn rol als hoofd van het wetenschappelijk bureau bij de FDA een belangrijke rol bij de toelating van e-sigaretten en andere alternatieve rookwaren tot de Amerikaanse markt. Voor die toestemming worden dit soort producten uitgebreid getest door verschillende ambtenaren van het bureau, inclusief de directeur. Dat geldt ook voor de verwarmde sigaret IQOS van PMI, die momenteel niet op de Amerikaanse markt verkrijgbaar is vanwege een patentgeschil. PMI verwacht dat dit volgend jaar zal zijn opgelost, waarna het waarschijnlijk opnieuw door de FDA zal worden beoordeeld. De aanvankelijke toelating van IQOS op de markt was mede te danken aan Holman, die volgens critici – onder wie emeritushoogleraar Stanton Glantz van de Universiteit van Californië – verschillende studies over de schadelijkheid van het product naast zich neerlegde. Holman kan PMI nu precies adviseren hoe de nieuwe aanvraag ingediend moet worden.

Draaideur is legaal

Federale wetgeving inzake carrièrestappen via de draaideur kunnen niet voorkomen dat een ambtenaar de ene week regelgeving controleert en zich de volgende week aansluit bij een bedrijf dat de te controleren producten maakt. “Dit is legaal”, zegt Michael Carome, directeur van de gezondheidsonderzoeksgroep Public Citizen. “Het zijn dit soort draaideur-overstappen die het publieke vertrouwen in het agentschap echt ondermijnen.”