Uit een enquête onder 38.000 jongeren onder de 18 jaar blijkt dat zo’n 25 procent snus gebruikt of heeft gebruikt. Veel meer dan tot nu toe bekend was. NOS Stories wijdde er een mini-documentaire aan. Daarin stelt staatssecretaris Van Ooijen dat aanscherping van de handhaving belangrijk is.

Door de webredactie

Al eerder waren er signalen dat het aantal snus-gebruikers onder jongeren groeit. Dankzij een enquête die de NOS onlangs onder 38.000 tieners via scholen en op social media hield, weten we nu dat het om zo’n 25 procent gaat. Onder kinderen jonger dan 12 jaar gebruikt 1,2 procent. En de verslavende nicotinezakjes zijn genoegzaam bekend: maar liefst 75 procent van de geënquêteerden heeft van snus gehoord. Snus-gebruikers geven aan dat het een ‘lekker gevoel’ geeft waar je ontspannen van wordt, dat het gemakkelijk te verbergen is en dat het minder schadelijk is dan roken.

De redactie van NOS Stories, dat zich via onlinekanalen specifiek op jongeren richt, dook in de wereld van snus. In de minidocumentaire ‘RIJK worden met SNUS dealen | De waarheid over nicotinezakjes’ maken ze onder meer gehakt van de mythe dat snus minder schadelijk is voor de gezondheid dan roken. Ze ontdekken dat ondanks het verbod op verkoop, dat sinds 10 november 2021 geldt, de snus nog heel gemakkelijk te koop is via social media, maar ook nog steeds in tabaksspeciaalzaken. Uit hun proef blijkt dat snus in drie van de zes bezochte zaken voorhanden is, in allerlei smaken en met verschillende nicotinegehaltes. In een van de winkels ligt het zichtbaar in de schappen.

Een gat in je mond

De minidocumentaire begint met reacties op het gebruik van snus, zoals ‘Ik kreeg een brok in m’n keel, ik werd misselijk’, en: ‘Ik moest kotsen.’ Het is een afgewogen verslag van een reis door de snus-wereld, dat enerzijds veel informatie geeft over het product en anderzijds alarmerende feiten boven tafel haalt, zonder moralisme.

De reacties op deze docu, die op YouTube te zien is, zijn verdeeld. De een schrijft: ‘Interessante video. Heel leerzaam! Ga ik nooit gebruiken!’ Terwijl een ander vindt: ‘Snus is zoveel minder schadelijk voor je dan roken. Mensen hebben nou eenmaal stimulerende middelen nodig en in Scandinavië waar het in elke supermarkt verkocht wordt roken mensen veel minder. Zou juist goed zijn als het in Nederland populair wordt lijkt mij.’ Ene Thyson wijst op het gevaar van snus: ‘Als je dit lang gebruikt krijg je gewoon een gat op de plek waar je dat snuus in je mond plaatst.’

Handhaving verscherpen

Aan het eind van de minidocumentaire zegt staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, op de vraag waarom snus ondanks het verbod nog steeds te koop is: “We zijn eigenlijk pas vorig jaar begonnen met de handhaving, want toen zagen we dat deze rage opkwam. (…) Ik hoop ook dat de maatschappij niet alleen wacht op wet- en regelgeving, maar ook zelf zijn verantwoordelijkheid neemt.” Is dat niet te gemakkelijk gedacht, gezien het feit dat verkopers er veel geld mee verdienen, wil de interviewer weten. Moet er niet sneller gehandeld worden? “Ja, ik denk inderdaad dat we de handhaving moeten verscherpen. Ik wil ook een moreel appèl doen op al die verkopers: stop hiermee. Stop met de verkoop, het mag niet, het is al verboden.”

Handhaver in dit geval is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Die liet in maart weten dat er inspecties worden uitgevoerd bij importeurs. De inspecties worden risicogericht uitgevoerd. “Hierdoor kunnen er (internet)bedrijven zijn die de nicotinezakjes toch nog verkopen en nog niet zijn geïnspecteerd. Ook deze bedrijven zullen risicogericht geïnspecteerd worden”, aldus een woordvoerder. De NVWA roept iedereen die verkopers van snus signaleert op dit bij hen te melden.