De dalende trend in het aantal mislukte pogingen van Amerikaanse jongeren om met roken te stoppen, is door de opkomst van de e-sigaret omgekeerd. Het kost jongeren nu weer meer moeite om met roken te stoppen.

Door de webredactie

Amerikaanse jongeren die proberen te stoppen met het roken van sigaretten en e-sigaretten mislukken daarin steeds vaker, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Michigan. Dat komt mogelijk doordat de populariteit van e-sigaretten onder jongeren de afgelopen paar jaar razendsnel is toegenomen.

Nicotinegebruik begint meestal tijdens de adolescentie. Sigarettengebruik onder jongeren is in Amerika sinds 1997, toen een reclameverbod van sigaretten gericht op jongeren werd ingevoerd, gedaald van 57 procent tot 16 procent in 2020, aldus de onderzoekers. Echter, de toenemende populariteit van de e-sigaret staat de daling van het aantal jonge rokers en de effecten daarvan op de volksgezondheid in de weg. Het onderzoek suggereert namelijk dat dankzij e-sigaretten de afname van het aantal mislukte stoppogingen van de afgelopen twee decennia is teruggedraaid.

In 2020 meldde 6 procent van de tieners in het enquêteonderzoek een mislukte stoppoging voor sigaretten en e-sigaretten samen. Ter vergelijking: in 2009 mislukte 4 procent van stoppogingen van traditionele sigaretten. Toen waren sigaretten het primaire nicotineproduct onder jongeren en gebruikte bijna niemand nog e-sigaretten. In 1997 liep nog 10 procent van de pogingen om met traditionele sigaretten te stoppen mis, wat geleidelijk is gedaald naar 2 procent mislukkingen in 2020.

Trend stoppen met roken teruggedraaid

De hoofdauteur van het onderzoek, Richard Miech, geeft in een interview met Michigan News aan dat de mislukte stoppogingen van e-sigaretten nu ongeveer gelijkstaan aan de mislukte stoppogingen van traditionele sigaretten in 2005. Daar moet je dan nog de huidige 2 procent mislukte stoppogingen van sigaretten bij optellen.

“De resultaten geven aan dat de daling van mislukte stoppogingen van tieners is teruggedraaid naar waar ze ongeveer zeventien jaar geleden waren”, zegt Miech. “Inspanningen om tabak te bestrijden zijn grotendeels verantwoordelijk voor de geleidelijke afname van mislukte pogingen om te stoppen met nicotinegebruik. Deze daling komt doordat jongeren sinds 2000 steeds minder vaak beginnen met het roken van traditionele sigaretten”, zegt Miech. “Helaas maken de populairder wordende e-sigaretten het jongeren die worstelen met nicotine veel moeilijker om te stoppen. De trend van minder mislukte stoppogingen lijkt hiermee teruggedraaid.”

Waarom roken jongeren e-sigaretten?

Uit onderzoek van de National Youth Tobacco Survey blijkt dat de e-sigaret nu in de VS het door jongeren meest gebruikte tabaksproduct is (7,6 procent van de respondenten rookt e-sigaretten; meer dan 2 miljoen jongeren). Ongeveer de helft van de e-sigaretgebruikers kiest voor wegwerp-e-sigaretten.
De meest voorkomende redenen voor het eerste gebruik van e-sigaretten zijn: ‘een vriend gebruikt ze’ (57,8 procent), ‘ik ben nieuwsgierig naar ze’ (47,6 procent), ‘ik voel me angstig, gestrest of depressief’ (25,1 procent) en ‘ik wil een high of ‘buzz’ krijgen van nicotine’ (23,3 procent).

Sociale media en reclame

Ook sociale media speelt een rol. Namelijk: 73,5 procent van de respondenten die sociale media gebruikt (91,5 procent), zegt posts of content gerelateerd aan e-sigaretten te hebben gezien. Ongeveer 14,4 procent van de middelbare scholieren plaatst wel eens een foto of video waarin ze zelf of anderen e-sigaretten roken. 26,1 procent van de tieners liket, deelt of reageert daarnaast op soortgelijke posts.

Ondanks een reclameverbod gericht op jongeren zegt 75,7 procent wel eens blootgesteld te zijn aan reclame voor tabaksproducten. Het vaakst gebeurt dit in winkels, maar jongeren zeggen de reclames ook tegen te komen op het internet, in tijdschriften, kranten en in series en films. In het bijzonder zegt 70,3 procent van de tieners specifiek reclame voor e-sigaretten te hebben gezien.

E-sigaretgebruik in Nederland

Ook in Nederland wint de e-sigaret onder jongeren aan populariteit. Het KRO-NCRV-programma Pointer constateerde in 2019 al dat jongeren tussen de 12 en 16 jaar vaker met een e-sigaret hebben geëxperimenteerd dan met een traditionele sigaret. De meest recente gegevens laten zien dat gemiddeld een kwart van de scholieren tussen 12 en 16 jaar wel eens een e-sigaret heeft gebruikt, jongens (28 procent) meer dan meisjes (22 procent). De sterkste stijging is te zien tussen 12 (9 procent) en 14 jaar (28 procent). Bij 15- en 16-jarigen ligt het percentage rond de 35 procent. Van de mbo- en hbo-studenten tussen de 16 en 18 jaar probeerde 44 procent wel eens een e-sigaret uit. Hoeveel jongeren met regelmaat een e-sigaret roken is niet bekend.

En ook hier zijn sociale media een aanjager van het gebruik. Pointer constateerde: “Op internet wordt handig ingespeeld op de experimenteerdrift van jongeren. Zo wemelt het van de filmpjes van influencers die allerlei trucjes doen met de damp van een e-sigaret en grote rookpluimen uitblazen.”

Om de aantrekkingskracht van de e-sigaret in te dammen gaat per 1 juli een verbod op smaakjes in, waardoor drop-, chocola-, menthol- en allerlei fruitsmaakjes tot de verleden tijd zullen horen.

Lees voor meer informatie over e-sigaretten de Factsheet elektronische sigaretten van het Trimbos-instituut.