Tabak wordt tot in de kleine uurtjes en razendsnel thuisbezorgd. Zo blijkt uit een rondgang van TabakNee. Via ‘flitssupermarkt’ Zapp bijvoorbeeld, of via zogeheten bierkoeriers. Leeftijdscontrole is daarbij moeilijk te handhaven. Weer een goede reden voor een vergunningstelsel voor tabaksverkoop.

Door Stella Braam

Sinds kort hebben de reguliere supermarkten er een geduchte concurrent bij: de flitssupermarkt. Hier koop je boodschappen via een app, die dan binnen 10-20 minuten door een fietskoerier worden thuisbezorgd. In diverse Nederlandse steden zijn de flitssupermarkten Gorillas, Getir en Flink actief. De jongste loot aan deze stam is Zapp, een Brits bedrijf dat sinds juni dit jaar ook in Amsterdam actief is. Zapp heeft duurzaamheid hoog in het vaandel en bezorgt 24 uur per dag, binnen 20 minuten, onder het motto: “We zijn er voor jou wanneer je ’s avonds of ’s nachts trek krijgt, spontaan iets wil hebben of wanneer de nood aan de man is.” Die nood betreft blijkbaar ook rokers: bij Zapp kun je namelijk – als enige van de vier flitssupermarkten – sigaretten kopen. En het maakt niet uit waar je bent, zo blijkt uit een recente tweet van een Amsterdammer: hij was er getuige van dat een Zapp-koerier sigaretten bezorgde aan jongeren op het terras bij hem om de hoek.

‘Het is heel druk’

Als ik de Zapp-app op mijn telefoon installeer en de zoekterm ‘sigaretten’ gebruik, krijg ik geen resultaat. Maar als ik het sigarettenmerk ‘Marlboro’ intoets wel. Ook blijkt Zapp ‘Camel’ te verkopen. Ik neem de proef op de som en om half 2 ’s middags bestel ik via de app één pakje Marlboro. Kosten: 8 euro 20 plus 1,80 bezorgkosten. Precies 19 minuten later staat er een vermoeide jonge knul met het pakje sigaretten in een bruine papieren zak op mijn stoep. “Vind je het niet gek dat je een heel eind hebt moeten fietsen voor één pakje sigaretten?” vraag ik hem. “Dat gebeurt wel eens”, mompelt hij. “Ik moet nog twee adressen doen, het is heel druk.” En weg is hij.

Waarom verkoopt Zapp tabak, hoe verhoudt zich dit tot hun missie duurzaam te zijn en wordt de leeftijd van de koper wel gecontroleerd? Het antwoord op deze vragen komt van de communicatiemanager uit Londen. “Waar toegestaan door de lokale regelgeving, verkopen we tabak en dampproducten”, zegt ze via de mail. Zapp verkoopt niet aan jongeren onder de 18; bij de aankoop in de app moet je bevestigen dat je 18 jaar of ouder bent. “We staan de verkoop van tabak, tabaksproducten of e-sigaretten niet toe aan personen onder de 18 jaar. Onze riders vragen om een identiteitsbewijs met foto van elke klant die er jonger uitziet dan 25 jaar. Alle leveringen van sigaretten hebben een 18+ sticker op de buitenkant van de zak.” (Bij mijn bestelling niet.) Ten slotte verkoopt Zapp “ook een reeks niet-tabaksproducten die veel van onze klanten gebruiken als onderdeel van hun reis om te stoppen met roken.” Waarmee waarschijnlijk wordt bedoeld de e-sigaret, die net zo verslavend is als een gewone sigaret.

Bierkoeriers

Kun je buiten Amsterdam ook tot na middernacht sigaretten laten bezorgen? Jazeker. In verschillende steden rijden zogenoemde ‘bierkoeriers’ rond, met niet alleen bier, wijn en snacks in hun bestelbusje, maar ook sigaretten. Bijvoorbeeld in de stad Groningen en omgeving. “Heb je een feestje en ging het iets te snel met de drank? Geen paniek, want Biertaxi Groningen komt je redden!” De Groningse Biertaxi neemt ook sigaretten mee.
Ook de inwoners van Tilburg kunnen sigaretten bestellen via de bierkoerier, zie de menulijst van Biertaxi Tilburg.

Een belangrijke speler in het snelle sigarettenveld is de Nonstop Biertaxi, die Amsterdam en omstreken (tot 30 kilometer) bedient en waar je het klokje rond sigaretten kunt kopen (in combinatie met 20 euro aan drank). “Naast bier, wijn, mixdrankjes bezorgen wij o.a. ook ijs, chips, sigaretten en andere producten op verzoek”, lezen we op de website. De eigenaar van Nonstop Biertaxi is niet makkelijk te achterhalen. Het vergt een behoorlijke speurtocht bij de Kamer van Koophandel. Nonstop Biertaxi blijkt onderdeel van een escortservice met dertig vestigingen, waaronder de Nonstop Biertaxi, een vreemde eend in deze bijt.

“Ik wil niet met mijn naam in de krant”, zegt eigenaar H. van de Nonstop Biertaxi als ik hem bel. H. verkoopt inderdaad ’s nachts sigaretten, maar puur als bijproduct. Persoonlijk is hij fel tegen roken. Hij is jaren terug gestopt en heeft kinderen. Hij heeft trouwens een nieuwtje: “Per 1 september stop ik met de verkoop van sigaretten.” Het zit zo: onlangs kreeg hij een e-mail van Google Addworks dat hij niet meer van deze advertentiedienst gebruik mag maken als hij sigaretten verkoopt. H. heeft eieren voor zijn geld gekozen: “Ik ben een doordenker: dat kost je ranking.” Hij ligt er niet wakker van: “Ik verkocht zo’n drie sloffen per week.”

‘Slechts één pakje per bestelling’

Drie sloffen per week lijkt Diederik van Korven van Bierkoerier Nederland wel wat veel. Bier-Koerier.nl is een samenwerkingsverband van bierkoeriers in Nederland. Van Korven heeft geen idee hoeveel bierkoeriers Nederland telt. “Ik schat tussen de vijftig en tachtig, maar misschien wel meer.” Hoeveel bierkoeriers sigaretten verkopen, wordt niet bijgehouden. Of de bier- c.q. sigarettenverkopers op leeftijd controleren, heeft hij niet direct in beeld. “Dat is natuurlijk wel de bedoeling en in de overeenkomst die koeriers met ons aangaan tekenen zij ook om altijd leeftijdsverificatie toe te passen.”

Wel weet Van Korven zeker dat sigaretten een bijproduct zijn van het bier en de andere drankjes die worden besteld. Van de laatste honderd bestellingen waren er vijf met sigaretten, laat hij weten: “In alle gevallen ging het om één pakje per bestelling.”

Breng verkoop onder vergunningstelsel

De moraal van dit verhaal? Flitsbezorging van sigaretten en andere rookwaren biedt minderjarigen een nieuwe kans om gemakkelijk aan sigaretten te komen. Of de bezorgers zich aan de vereiste leeftijdsverificatie houden valt natuurlijk nauwelijks te controleren. Het is kortom de hoogste tijd om een vergunning verplicht te stellen bij de verkoop van tabak.