Veel te veel landen pakken de alternatieve nicotine- en tabaksproducten niet genoeg aan, aldus het jongste rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie. Ze waarschuwt dat de smaakjes in elektronische sigaretten vooral gericht zijn op kinderen en adolescenten. 

Door de webredactie

Op dit moment hebben 32 landen de verkoop van elektronische nicotineafgifte-systemen (ENDS), zoals e-sigaretten verboden. Nog eens 79 landen hebben ten minste één maatregel genomen om het gebruik van deze producten op openbare plaatsen te verbieden, reclame, promotie en sponsoring ervan te verbieden of de vermelding van gezondheidswaarschuwingen op verpakkingen te eisen. Maar nog steeds blijven er 84 landen over waar deze producten op geen enkele manier gereguleerd of beperkt zijn.

Dat constateert de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in haar eind juli gepubliceerde achtste rapport over de stand van de mondiale tabaksepidemie.

Bescherming toekomstige generaties

Het WHO-rapport presenteert dit jaar voor het eerst ook nieuwe gegevens over ENDS. Deze producten, zo schrijft de WHO, worden vaak vermarkt aan kinderen en adolescenten door de tabaks- en aanverwante industrieën die ze vervaardigen, door ze aan te bieden met duizenden aantrekkelijke smaken en misleidende beweringen over de producten. De gezondheidsorganisatie vreest dat kinderen die deze producten gebruiken in de toekomst tot drie keer meer kans hebben om tabaksproducten te gebruiken. De WHO beveelt regeringen dan ook aan om maatregelen te nemen die voorkomen dat niet-rokers ze gaan gebruiken en dat roken weer genormaliseerd wordt, en die toekomstige generaties beschermen tegen een nicotineverslaving.

Passend beleid noodzakelijk

“Nicotine is zeer verslavend”, waarschuwt opnieuw Tedros Adhanom Ghebreyesus, de hoogste baas van de WHO. “Elektronische nicotineafgifte-systemen zijn schadelijk en moeten beter worden gereguleerd. In landen waar ze niet verboden zijn, moeten regeringen passend beleid maken om hun bevolking te beschermen tegen de schade van ENDS, en om te voorkomen dat kinderen, adolescenten en andere kwetsbare groepen ermee in aanraking komen.”

Miljardair Michael R. Bloomberg, WHO-ambassadeur en oprichter van Bloomberg Philanthropies, zegt: “Wereldwijd roken nog steeds meer dan 1 miljard mensen. En terwijl de sigarettenverkoop is gedaald, hebben tabaksfabrikanten op agressieve wijze nieuwe producten op de markt gebracht – zoals e-sigaretten en verhitte-tabaksproducten – en hebben ze bij regeringen gelobbyd om regulering te beperken. Hun doel is simpel: een nieuwe generatie verslaafd maken aan nicotine. Dat kunnen we niet laten gebeuren.”

Zogenaamd nicotinevrij

Dr. Rüdiger Krech, directeur van de afdeling Gezondheidsbevordering van de WHO, benadrukt de hobbels rondom de regulering van de nieuwe tabaksalternatieven. “Ze zijn enorm divers en evolueren snel. Sommige kunnen door de gebruiker worden aangepast, zodat nicotineconcentratie en risiconiveaus moeilijk te reguleren zijn. Anderen worden op de markt gebracht als ‘nicotinevrij’, maar blijken bij testen toch vaak het verslavende bestanddeel te bevatten. Het is soms bijna onmogelijk om producten met nicotine te onderscheiden van zonder, of zelfs van sommige tabakshoudende producten. Dit is slechts één manier waarop de industrie tabaksbestrijdingsmaatregelen ondermijnt.”

Aantal rokers hardnekkig hoog

Het aandeel mensen dat tabak gebruikt is in de meeste landen afgenomen, maar door de bevolkingsgroei is het totale aantal mensen dat rookt hardnekkig hoog gebleven. Momenteel woont van de naar schatting 1 miljard rokers wereldwijd ongeveer 80 procent in lage- en middeninkomenslanden. Tabak is verantwoordelijk voor de dood van 8 miljoen mensen per jaar, waarvan 1 miljoen door meeroken.

Terwijl ENDS moet worden gereguleerd om de volksgezondheid zo goed mogelijk te beschermen, moet de tabaksontmoediging ook gericht blijven op het wereldwijd terugdringen van het traditionele tabaksgebruik.

De belangrijkste overige bevindingen uit het rapport:

• -- Sinds 2007 hebben 102 landen een of meer MPOWER-maatregelen op het hoogste prestatieniveau ingevoerd. MPOWER staat voor zes maatregelen om het tabaksontmoedigingsbeleid vorm te geven;
• -- Meer dan de helft van alle landen heeft grafische gezondheidswaarschuwingen op tabaksverpakkingen ingevoerd op best practice-niveau;
• -- Hoewel het de meest effectieve manier is om het tabaksgebruik te verminderen, zijn accijnzen nog steeds de MPOWER-maatregel met de laagste bevolkingsdekking en er is geen stijging vastgesteld ten opzichte van de 13 procent die in 2018 werd behaald;
• -- 49 landen moeten nog beginnen een enkele MPOWER-maatregel op het hoogste prestatieniveau aan te nemen – 41 daarvan zijn lage- en middeninkomenslanden (LMIC’s);
• -- De meeste landen (78 procent) met een hoog inkomen (HIC’s) reguleren ENDS en 7 procent heeft een verkoopverbod ingesteld. Van de MIC’s reguleert 40 procent ENDS en heeft 10 procent een verkoopverbod, wat betekent dat de helft van de middeninkomenslanden (MIC’s) ENDS niet reguleert of hun verkoop verbiedt. Bij LIC’s is het percentage waar ENDS helemaal niet zijn gereguleerd 76 procent.