UPDATE 10-12-2020
Joe Biden kan er volgens The Atlantic voor zorgen dat 5 miljoen Amerikanen stoppen met roken en ook niet meer verslaafd raken aan sigaretten, door tabaksfabrikanten te verplichten om het nicotinegehalte flink te verlagen. Ook in Nederland kan deze maatregel duizenden levens redden.

Door de webredactie

De aanstaande Amerikaanse president Joe Biden kan in één klap en zonder ook maar een cent uit te hoeven geven het leven van 5 miljoen Amerikanen redden, namelijk door tabaksfabrikanten te verplichten om het nicotinegehalte in sigaretten drastisch te verlagen. Dat schrijft het toonaangevende tijdschrift The Atlantic. Door deze maatregel hoeft Biden sigaretten niet ‘illegaal’ te maken. Ze verliezen simpelweg hun verslavende aantrekkingskracht. Als volwassenen ze willen blijven roken omdat ze de smaak lekker vinden, kan dat. Maar het roken van sigaretten wordt dan weer een keuze in plaats van een aan een verslaving onderhevige drang.

Uit onderzoek is gebleken dat 5 miljoen rokers dan stopt met roken. Het aantal Amerikanen dat dan nog rookt zal van 15 procent naar 1 procent dalen. Volgens The Atlantic voorkomt de maatregel ook dat er voor het eind van de eeuw 33 miljoen mensen zullen gaan roken en redt het voor de volgende eeuw zelfs 8,5 miljoen levens tegen zo goed als geen overheidskosten.

Verplicht verlagen

In 2017 maakte de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) al bekend dat het onderzocht of het mogelijk was om het nicotinegehalte in sigaretten verplicht te verlagen. Toen het plan gelanceerd werd, daalden de aandelen van de tabaksindustrie met maar liefst 20 procent. De maatregel zou een enorme winst voor de volksgezondheid zijn.

Lynn Hull, farmacoloog bij de FDA, zei toen dat nicotinereductie dé manier is om tabaksgebruik te ontmoedigen. In de VS bleek er ook genoeg draagvlak voor deze maatregel te zijn. Onderzoek van de Centers for Disease Control and Prevention wees uit dat maar liefst 80 procent van de bevolking vóór nicotinereductie was. In augustus 2019 maakte de FDA bekend erover met het grote publiek in dialoog te willen gaan. Maar in november 2019 meldde persbureau Bloomberg dat de FDA de maatregel toch had laten vallen. Waarom was volgens Bloomberg niet duidelijk. Het vermoeden was dat Trump bang was dat het hem kiezers zou kosten.

Nieuwe kans

Nu Trump de verkiezingen heeft verloren en Biden het presidentschap van hem over gaat nemen, ontstaat er ook een nieuwe kans om de schade die de tabaksepidemie in de Verenigde Staten aanricht, tegen te gaan en nicotine alsnog uit sigaretten te laten halen.

Ook in Nederland zou de maatregel het aantal tabaksdoden fors verlagen. Ieder jaar overlijden er in Nederland volgens het Trimbos-instituut immers 20.000 mensen aan de gevolgen van tabaksgebruik. Nicotinereductie is echter niet in het Nationaal Preventieakkoord van staatssecretaris Blokhuis terechtgekomen, waardoor hij een kans heeft gemist rokers een extra mogelijkheid te bieden om blijvend te stoppen én te voorkomen dat jongeren verslaafd raken.

Minder lekker

Vorige maand nog bleek uit een onderzoek voor het RIVM dat nicotinereductie technisch mogelijk is. Consumenten vinden de sigaretten daarna ook minder lekker. Longarts Wanda de Kanter zei hierover dat met ‘minder lekker’ waarschijnlijk bedoeld wordt dat het verslavende element in de sigaret wegvalt. 

In Nederland bleek uit een opiniepeiling van Maurice de Hond in 2018 dat er een groot draagvlak is voor vermindering van het nicotinegehalte in sigaretten: 74 procent van alle Nederlanders zei voor zo’n verlaging te zijn. Met nicotinereductie zou de rookvrije generatie die staatssecretaris Blokhuis met zijn Preventieakkoord beoogt, niet pas in 2040 worden bereikt, maar al vele jaren eerder.

UPDATE 10-12-2020: Kamervragen

Door Henk van Gerven (SP) werden vandaag naar aanleiding van dit artikel schriftelijke vragen gesteld aan de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS):

1. Wat is uw reactie op het bericht ‘Joe Biden kan 5 miljoen Amerikaanse rokers laten stoppen’?
2. Hoe beoordeelt u het feit dat uit onderzoek van het RIVM blijkt dat een dergelijke nicotinereductie technisch mogelijk is?
3. Hoe beoordeelt u het feit dat uit een opiniepeiling blijkt dat er in Nederland een groot draagvlak is voor een nicotinereductie en wel in de orde van driekwart van de bevolking?
4. Deelt u de mening dat een dergelijke maatregel (de nicotinereductie) een enorme winst zou zijn voor de volksgezondheid?
5. Wat zijn de mogelijkheden in wettelijke zin om een dergelijke nicotinereductie voor de Nederlandse markt door te voeren? In hoeverre kan Nederland dit om gezondheidsredenen afdwingen of bepalen? Verzet bepaalde Europese wetgeving zich hiertegen?
6. Bent u bereid los van het Nationaal Preventieakkoord deze mogelijkheden verder te onderzoeken? Zo nee, waarom niet?
7. Kunt u deze vragen beantwoorden voor het debat over Preventie (medische-, leefstijl- en infectiepreventie)/verslavingszorg/drugsbeleid?