Zondag 31 mei is het Wereld Niet Roken Dag, met dit jaar als thema ‘Het beschermen van jongeren tegen de manipulatie van de industrie en het voorkomen dat ze tabak en nicotine gaan gebruiken’. Een thema dat goed aansluit bij de doelstellingen van de Stichting Rookpreventie Jeugd. Wanda de Kanter: ‘Pas op voor social media.’

Door de webredactie

De wereldwijde campagne die rond Wereld Niet Roken Dag 2020 (World No Tobacco Day) gehouden zal worden, richt zich op het ontkrachten van mythes rond tabaksgebruik en op het onthullen van de tactieken die de tabaksindustrie gebruikt. Daarbij moet de campagne ervoor zorgen dat jongeren beter door hebben wanneer ze gemanipuleerd worden door de industrie. Ze zullen tools aangereikt krijgen om de pogingen van de industrie om hen te verleiden te weestaan.

De tabaksfabrikanten richten zich volgens de WHO op dit moment op jongeren onder meer door lekkere smaakjes toe te voegen aan rookloze tabak, shisha en e-sigaretten. Ook promoten ze tabaksproducten door gratis proefmonsters uit te delen bij evenementen waar veel jongeren op af komen. Daarnaast adverteren ze voor hun waar op social media (door influencers en beroemdheden in te zetten) en door ervoor te zorgen dat hun producten in films en televisieseries duidelijk in beeld komen.

Stichting Rookpreventie Jeugd

Het thema van Wereld Niet Roken Dag sluit bijzonder goed aan bij de doelstellingen van Stichting Rookpreventie Jeugd. De SRPJ is voortgekomen uit het werk van longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter, die zich al jaren inzetten om tabak uit de samenleving te bannen en van roken geschiedenis te maken door te voorkomen dat kinderen gaan roken. Daartoe heeft ze onder meer deze website, TabakNee, opgericht, waarop de tabakslobby en zijn tactieken sinds 2013 voortdurend worden onderzocht en blootgelegd. Daarmee probeert de SRPJ overheid en de politiek tot actie te bewegen.

“Het is prachtig dat de WHO alle aandacht vestigt op de tabaksindustrie die elke dag op onze kinderen jaagt,” zegt longarts en SRPJ-voorzitter Wanda de Kanter. “Op social media, voorheen muziekfestivals. Om de hoek bij scholen. De industrie noemt onze kinderen ‘replacement smokers’, zij die de vroegtijdig overleden klanten moeten vervangen omdat een kwart van de rokers aan de gevolgen ervan overlijdt.” De Kanter wil dan ook waarschuwen voor wat er op social media aan tabaksreclame te vinden is. “Kijk uit voor social media en dan vooral op Instagram,” zegt ze. Ook roept ze de overheid op actie te ondernemen: “Zorg dat die influencers die zich lenen voor de verboden tabaksreclame hoge boetes krijgen.” Ze merkt daarnaast op dat geen enkele sigaret zonder kinderarbeid is gemaakt.

Het begint op het schoolplein

Hoewel de Nederlandse overheid al aardig wat stappen heeft gezet om roken uit te bannen en middels het Nationaal Preventieakkoord naar een rookvrije generatie in 2040 streeft, wordt er volgens het Trimbos-instituut nog altijd door 22,5 procent van de bevolking gerookt. Volgens het Trimbos neemt het aantal jongeren dat rookt wel af, maar desondanks zijn er nog grote groepen in de samenleving waar roken een hardnekkige gewoonte blijft. Volgens het CBS is het aandeel rokers onder 25- tot 45-jarige mannen met een lager opleidingsniveau met 52 procent het hoogst. De meeste rokers beginnen met hun verslaving op het schoolplein, als ze dus nog jong zijn.

Stichting Rookpreventie Jeugd zet zich daarom, naast de doelstellingen waar de campagne voor Wereld Niet Roken Dag op is gericht, ook in voor het bewerkstelligen van andere effectieve antirookmaatregelen. “De prijs moet echt verder omhoog,” zegt Wanda de Kanter. “Binnen twee jaar zou er nog maar een fractie van de verkooppunten over moeten zijn. In kleine tabakswinkels zouden ze alleen met een vergunning tabak mogen verkopen. Campagnes moeten er verder zijn ter ondersteuning, om uit te leggen waarom deze maatregelen zo belangrijk zijn.”

Wet Rookvrije Generatie 2040

De Kanter maakt zich zorgen of de overheid in de toekomst met antirookmaatregelen zal blijven komen. “Zolang staatssecretaris Blokhuis er is gaat het goed,” zegt de longarts. “Maar het hangt natuurlijk helemaal van de verkiezingen af wie hierna als minister of staatssecretaris echt door durft te pakken. Het zou helpen om het doel van een Rookvrije Generatie in 2040 in een wet vast te leggen.”

Om de afstand tussen wetenschap en politiek te overbruggen, heeft de WHO t.g.v. Wereld Niet Roken Dag factsheets gepubliceerd over nieuwe rookproducten.