Verslavingszorg Noord-Nederland en het Wilhelmina Ziekenhuis Assen zijn een experiment begonnen met de inzet van verslavingsartsen om rokers van het roken af te helpen. 

Door de webredactie

Het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) heeft samen met Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) een verslavingspoli ingericht waar rokende patiënten van het ziekenhuis begeleid worden bij het stoppen met roken. De poli wordt geleid door verslavingsarts Robert van de Graaf van VNN en longarts Marc Mertens van het ziekenhuis. Het ziekenhuis behandelt volgens de NOS ruim 5.300 COPD- en astmapatiënten, van wie er 850 nog steeds roken. Zij helpen zichzelf het beste door te stoppen, maar hun nicotineverslaving weerhoudt hen daarvan.

In de verslavingspoli worden deze mensen eerst gezien door een verslavingsarts, die het roken net zo benadert als een drugs- of een alcoholverslaving. Hij bekijkt de gehele problematiek van de patiënt en stelt aan de hand daarvan een behandelplan op dat wordt afgestemd met betrokken specialisten en de huisarts. Er is ook begeleiding van verslavingscoaches beschikbaar en er wordt nauw samengewerkt met longverpleegkundigen, longartsen, diëtisten, fysiotherapeuten en eventueel een psycholoog. 

Kijken naar totale leefstijl

In het AD vertelde Van de Graaf dat in de poli de totale leefstijl van de rokers wordt bekeken. “Zo heeft dertig procent van de zware rokers ook alcoholproblemen,” stelt hij. En tegen de NOS: “Het unieke van onze aanpak is dat we specialistische verslavingszorg laagdrempelig beschikbaar maken voor patiënten, maar tegelijk ook de drempels voor collega’s om advies in te winnen drastisch verlagen.”

De rookstoppoli is een pilot die voorlopig door WZA en VVN zelf wordt bekostigd. Verzekeraars willen de behandeling nog niet vergoeden, waarschijnlijk omdat de meerwaarde ervan nog niet is aangetoond. In het AD zegt Van de Graaf daarover: “Gek genoeg stappen bijvoorbeeld verzekeraars bij deze specialistische aanpak van rokers vaak op de rem, terwijl ze dat bij drank- en drugsverslaafden niet doen. Dat komt omdat drank en drugs als echte verslaving worden gezien, terwijl roken nog steeds vaak wordt gezien als een slechte gewoonte in plaats van een levensgevaarlijke verslaving.”

De pilot wordt volgens het Dagblad van het Noorden na drie maanden, een half jaar en een jaar geëvalueerd. De initiatiefnemers hopen dat de resultaten uiteindelijk de verzekeraars over de streep zullen trekken. “We zijn tevreden als veel mensen stoppen met roken. Of in elk geval toch fors verminderen en hun verslaving onder controle krijgen.”

Dat zou dan moeten worden aangetoond in een volgens de regels der kunst uitgevoerd onderzoek. Hopelijk vinden de initiatiefnemers een onderzoeksinstituut dat met ze wil samenwerken om dit evaluatieonderzoek tot een goed einde te brengen. 

‘Overheid blijft achter’

In een reactie laat longarts Wanda de Kanter (Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis), tevens voorzitter van de Stichting Rookpreventie Jeugd, weten het initiatief in Assen natuurlijk toe te juichen. Maar ze plaatst ook kanttekeningen. “Een huisarts verwoordde het goed, hij schreef: ‘Als huisarts is mijn visie dat overgewicht, bewegen en stoppen met roken bij de gemeente, overheid of verzekeraars hoort. Het zijn complexe maatschappelijke problemen en de verslaafden horen vaak bij een groep met schulden, gebrek aan zinvolle dagbesteding, armoede, psychiatrie, enzovoort. Verslavingsartsen in het ziekenhuis zijn top en een mooi signaal dat roken niet normaal is, maar net als met overgewicht blijft de overheid hier achter.’

“Tegelijkertijd is de grootste rookstoppoli van Nederland al elf jaar zeer effectief in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. Dus zeg ik: kijk hoe ze het daar doen en doe er je voordeel mee. Of patiënten nu worden gezien door een verslavingsarts of een zeer ervaren rookstopcoach doet er misschien minder toe, al maakt de inzet van een verslavingsarts voor iedereen wel duidelijk hoe ernstig de verslaving aan nicotine is.

“Met het bestuur van de vereniging van longartsen NVALT zeg ik dat elk ziekenhuis een rookstoppoli zou moeten hebben met hooggekwalificeerde, ervaren rookstopcoaches, waar iedereen terecht kan. Een poli die één dag per week beschikbaar is voor longpatiënten is misschien een mooi begin, maar gezonde jonge rokers hebben verreweg het meeste te winnen bij rookstop.” 

Steeds meer stoppogingen

Het aantal mensen dat een poging onderneemt om te stoppen met roken stijgt de laatste jaren enorm. In 2018 declareerden 40.000 verzekerden van drie grote zorgverzekeraars – VGZ, CZ en Menzis, de helft van de zorgmarkt – de gemaakte kosten voor een rookstopcoach, schreven Broer Scholtens en Frits van Dam in september in een stuk op deze site dat de rookstopindustrie onder de loep nam. Omdat per 1 januari die vergoeding niet meer wordt verrekend met het eigen risico, wordt een verdere toename van het aantal begeleide stoppogingen verwacht.

Uit het artikel blijkt dat er van alles is af te dingen op de kwaliteit van veel rookstopbegeleiders, die desondanks in een Kwaliteitsregister Stoppen met Roken zijn opgenomen. Dat register is overduidelijk aan herziening toe.