De Europese Commissie gaat de Tobacco Tax Directive herzien. Dat is dé kans om ervoor te zorgen dat alle lidstaten een afspraak maken over hoe hoog de accijns op zijn minst zou moeten zijn, vindt Smoke Free Partnership.

Door de webredactie

Ieder jaar sterven er in Europa 700.000 mensen aan tabak-gerelateerde ziekten. Dat betekent dat er 9,9 miljoen levensjaren voortijdig verloren gaan, 7,3 miljard euro aan arbeidsproductiviteit verdwijnt en 25,3 miljard euro aan gezondheidszorgkosten worden gemaakt, becijfert Smoke Free Partnership (SFP), een internationaal samenwerkingsverband van antirookorganisaties. “Weet je wat de beste manier is om de volksgezondheid te verbeteren, de inkomsten voor de overheid te vergroten en roken te ontmoedigen?” vraagt het SFP in een nieuwe video hardop aan de kijker. Het antwoord is een flinke accijnsverhoging.

Consumptie verminderen

De Europese Commissie heeft zich voorgenomen om de consumptie van tabak van mensen boven de 15 jaar in 2025 met 30 procent te verminderen. In zeventien Europese lidstaten, waaronder Nederland, is er volgens het Smoke Free Partnership dringend actie nodig omdat zij achterlopen om dat doel te behalen. “Door extra accijns op belasting kunnen deze EU-lidstaten dit verplichte doel halen,” stelt SFP in de video.
Nu is er een extra mogelijkheid om landen ertoe te verplichten hun accijns te verhogen. De Europese richtlijn Tobacco Tax Directive wordt namelijk herzien. Deze richtlijn werd in 2011 ingesteld en zorgde ervoor dat EU-lidstaten een minimum hoeveelheid accijns moesten gaan heffen, waardoor in veel lidstaten een accijnsverhoging plaatsvond. Deze minimum accijnsheffing is sinds die tijd niet meer aangepast en ook niet gecorrigeerd op inflatie. Daardoor heffen verschillende lidstaten uiteenlopende accijnzen en zijn er grote prijsverschillen. Een pakje sigaretten kost in België nu 6,70 euro. In Groot-Brittannië is dat 11 euro.

Prijzen gelijkstellen

Door de prijzen tussen de verschillende landen overal opwaarts gelijk te stellen (dus duurder maken tot ze gelijk zijn) worden jongeren ontmoedigd om tabak aan te schaffen en verdwijnt ook de reden om over de grens tabak te gaan kopen, schrijft het SFP in zijn position paper. Volgens SFP zou een pakje sigaretten 13,79 euro moeten gaan kosten om het doel van een terugloop van 30 procent aan rokers in 2025 te halen. Dat zou de schatkist bovendien 3,1 miljard euro opleveren.
De Nederlandse overheid is voornemens de accijnzen te verhogen. Volgens het Nationaal Preventieakkoord wordt de prijs van een pakje met 20 sigaretten zo verhoogd dat het in 2020 7 euro gaat kosten. Daarna moeten er ieder jaar verdere verhogingen plaatsvinden, al schrijft het kabinet ook: “Alvorens de prijs verder verhoogd kan worden tot 10 euro in 2023, zal het kabinet in 2021 een evaluatie uitvoeren.” Dat is bij lange na niet wat er nodig is om het EU-harmonisatiedoel te behalen.

Lobby

De Tabaksindustrie lobbyt al jaren tegen accijnsverhogingen en gebruikt allerlei argumenten die volgens het SFP niet op feiten berusten. Volgens de industrie zou een hogere accijns helemaal geen invloed hebben op de consumptie van tabak. En bovendien zou het de illegale handel stimuleren.
Het SFP heeft een ‘Mythbuster’ ontwikkeld, waarin die argumenten stuk voor stuk weerlegd worden. Er is namelijk geen bewijs gevonden voor een verband tussen een toename in illegale handel en het verhogen van de accijns. Consumenten zijn bovendien gevoelig voor veranderingen in prijzen waardoor een prijsverhoging wel degelijk invloed heeft op hoeveel er gerookt wordt.
Om ervoor te zorgen dat de Europese en ook de Nederlandse volksgezondheid beter beschermd wordt tegen de gevaren van tabaksgebruik, zijn accijnsverhogingen essentieel. SFP eindigt de video met een duidelijke oproep aan alle overheden: “Nu is de tijd om actie te ondernemen.”