Ellen, moeder van een jongetje, kocht boeken bij een Arnhemse AKO-boekwinkel. Tot haar ontzetting stond er reclame voor een e-sigaret prominent op de toonbank. Zij stuurde een verontwaardigde brief naar de ‘tabaksboekhandel’. Welke reactie kreeg zij terug?

Door de webredactie

“Beste mensen, net in jullie prachtige winkel in Arnhem een fijn boek voor mezelf en twee voor mijn zoontje gekocht. Staat er tot mijn schrik een grote reclame-uitstalling met een e-sigaret die op een USB-stick lijkt, pontificaal op de toonbank,” Zo begint de brief van ‘Ellen’ (echte naam en adres bij de redactie bekend) aan AKO’s klantenservice. “Ik ben hier flabbergasted over... hoe kun je een verslaving willen verkopen aan je klanten... zo’n nette zaak en dan dit.”

Tabaksboekhandels

AKO (Algemene Kiosk Onderneming) telt ruim honderd winkels in Nederland waar je boeken, tijdschriften én tabak kunt kopen. Nog niet zo lang geleden is AKO samengegaan met The Read Shop (tabak en boeken). AKO en The Read Shop draaien goed. Je zou ze tabaksboekhandels kunnen noemen.
Een boekwinkel die ook tabak verkoopt, dat is eigenlijk vreemd, helemaal omdat AKO ook kinder- en jeugdboeken verkoopt en... schoolspullen! Zodoende worden kinderen en scholieren er geconfronteerd met shag, sigaretten en e-sigaretten. ‘Blurring’ heet zoiets. Een drankje bij de kapper; tabak en elektronische sigaretten bij de boekhandel. Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP heeft gewezen op de risico’s van functievervaging waar het alcohol betreft. Hetzelfde gaat op voor tabak en de e-sigaret.

Een slaatje uit slaan

“Dit kán echt niet meer, beste AKO-directie,” vervolgt Ellen in haar brief. “Voortaan koop ik mijn boeken weer in mijn plaatselijke boekhandel, die uit deze troep geen slaatje wil slaan. U beseft toch dat zo’n uitstalling ten koste gaat van de gezondheid van onze jeugd? Ik hoop te zijner tijd in de krant te lezen dat u het beleid van Kruidvat volgt en afscheid neemt van dit verwerpelijke assortiment.” Drogisterijketen Kruidvat maakte begin januari 2018 bekend te gaan stoppen met de verkoop van tabak.
“Een goed moment zou het rookvrij worden van station Arnhem zijn, maar iedere dag eerder – elke jongere eerder – is winst. Ik hoop op beterschap. Jammer immers van de winkel. En naar voor het personeel, dat ze dit aan de man moeten brengen. Geef ze lucht, zou ik zeggen.”

Belangrijk voor traffic en rendement

Een medewerker van AKO’s klantenservice reageerde op 25 september. “We begrijpen goed de gevoeligheid rondom rookwaren en aanverwante producten. Daarom ondersteunt AKO initiatieven met reduced risk products, het streven naar een rookvrije generatie en initiatieven zoals ‘stoppen met roken’.” Reduced risk products zijn elektronische sigaretten, die de laatste tijd onder vuur liggen omdat ze onder andere longaandoeningen kunnen veroorzaken.
“Tabak is echter ook een van deze assortimenten die in meer of mindere mate van belang is voor traffic en rendement van de winkel,” vervolgt de klantenservicemedewerker. “Per winkelformat wordt, afhankelijk van locatie en consumentenvraag, een passend assortiment gevoerd. Voor de één is tabak een specialisme, voor de ander een zogenaamd serviceartikel. Ook kennen wij AKO-winkels die helemaal geen tabak voeren.”

Binnen de kaders van de wet

Daarna verschuilt de medewerker zich achter de wet- en regelgeving: “Zolang tabak een legaal handelsproduct is, zal AKO zich conform de wettelijke richtlijnen houden aan de strikte regels en de aangesloten winkelformats ondersteunen in het voldoen aan de wettelijke eisen. Daarnaast werkt AKO proactief aan het toevoegen van andere assortimentsgroepen en verdienmodellen waardoor winkelformats minder afhankelijk worden van de opbrengsten van het assortiment tabak.” En: “AKO volgt de lijn van de overheid en laat de keuze (voorlopig nog) bij de klant. AKO blijft, ook in de toekomst, de ontwikkelingen rond deze maatschappelijke discussie volgen en zal waar nodig gepaste actie ondernemen.”
Gepaste actie? Waarschijnlijk bedoelt hij het afdekken van tabakswaren, dat binnenkort is verplicht. “AKO heeft hierin een verantwoordelijkheid die zij binnen de kaders van de wet en de economische mogelijkheden invult.”

Het wordt tijd dat de wet wordt aangepast. Wellicht kan een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak hier goed werk in doen. Daarin kun je vastleggen dat ‘blurring’ gewoon niet mag.