Er was de laatste weken veel te doen over roken in openbare ruimtes. ‘Betutteling’ roepen tegenstanders van rookverboden, ‘dringend noodzakelijk’ zeggen voorstanders. Antirookactivist prof. Simon Chapman heeft er een interessante visie op. Op zijn blog schrijft hij dat er vooral goed gekeken moet worden waar in de openbare ruimte roken wél mag.

Door de webredactie

De Australische professor Simon Chapman is een van de bekendste en felste antirookactivisten ter wereld. Het is grotendeels aan hem te danken dat Australië een van de landen is met de minste rokers. Voor Chapman is doorslaggevend dat het antirookbeleid bewezen effectief is en dat de maatregelen proportioneel en ethisch verantwoord zijn.
Hij plaatst daarom kanttekeningen bij het beleid van de gemeenteraad van Sydney om roken in alle openbare ruimtes te verbieden.

Roken in de buitenlucht

Volgens Chapman is er veel bewijs dat blootstaan aan tabaksrook voor niet-rokers negatieve gezondheidseffecten heeft. Maar dat is onderzocht in gesloten ruimtes – woningen, werkplekken – waar voortdurend gerookt werd, situaties waarin mensen jarenlang aan tabaksrook waren blootgesteld. Roken in de buitenlucht is volgens hem een andere zaak.
Een uitzondering zijn terrassen. Waar rokers eerst logischerwijs niet meer in een café mochten roken en dus naar buiten gingen, konden niet-rokers vervolgens niet meer buiten op het terras zitten om daar een drankje te nuttigen, omdat er om hen heen flink gerookt werd. Kortstondig blootstaan aan sigarettenrook kan voor mensen met bijvoorbeeld COPD al grote gevolgen hebben. Om die reden ligt het voor de hand dat er ook bij cafés rookvrije zones komen. 

Onderzoek

Chapman zegt in 2012 literatuuronderzoek te hebben gedaan naar de dichtheid van rookdeeltjes in de buitenlucht als er buiten wordt gerookt. Er bleek nauwelijks onderzoek te zijn, en uit de beschikbare studies bleek bovendien dat de concentratie aan rookdeeltjes verwaarloosbaar is omdat rook in de buitenlucht snel verdund wordt.
Er is uitsluitend bewijs dat passief roken risicovol is in binnenruimtes en niet in open ruimtes zoals parken, op straat en op stranden.

Argumenten pro- en contra

Een duidelijk voordeel van een rookverbod in openbare ruimtes is dat roken onzichtbaar wordt en daarmee gedenormaliseerd. Een ander argument om roken in parken te verbieden, is dat het vervuiling door peuken voorkomt. Maar dat is niet erg consequent, zegt Chapman, want in de parken in Sydney geldt geen verbod voor plastic afval. Daarmee zouden peuken dus in een uitzonderingspositie worden geplaatst.

Onethisch

Bovendien vindt Chapman een verbod op roken in openbare ruimtes waar het blootstaan aan de rook vrijwel niet schadelijk is, ook onethisch. Hij vindt het te ver gaan om een verbod op dat soort plekken door te zetten, puur en alleen opdat anderen niet met het beeld van een roker geconfronteerd worden. Hij noemt het doorzetten van zo’n algemeen rookverbod in publieke ruimtes paternalistisch. Wat hem betreft komen er aangewezen plekken waar wél een sigaret opgestoken mag worden.