De zogenaamde hardening theory stelt dat er altijd rokers zullen zijn die nooit meer van hun verslaving afkomen. De tabaksindustrie probeert hen ‘te helpen’ door alternatieve tabaksproducten aan te bieden. Maar uit nieuw onderzoek blijkt dat de theorie niet klopt en ook verstokte rokers baat hebben bij antirookmaatregelen.

Door de webredactie

Niek-Jan van Kesteren, CDA-senator, voorheen directeur van werkgeversorganisatie VNO-NCW, was een van de grootste vrienden van de tabaksindustrie. Hij hield zijn gehoor voor dat er altijd “een betonnen ondergrens” zal zijn van een groep van 20 tot 22 procent die zal blijven roken. Waar hij deze wijsheid vandaan had, vertelde hij er niet bij.

Het is een vaker gehoord argument dat in de literatuur de ‘hardening theory’ wordt genoemd, een theorie die zegt dat er een groep zeer verslaafde rokers is die niet kan stoppen. De tabaksindustrie stelt dat haar alternatieve tabaksproducten alleen voor deze verstokte rokers bedoeld zijn. Ze willen hen uit compassie een minder schadelijk product aanbieden. Philip Morris: “Iqos is een alternatief voor volwassen rokers die anderszins ook door zullen roken.”
Overheden hebben hun wetgeving door deze theorie laten beïnvloeden, stellen onderzoekers van de Australische Cancer Council Victoria. Ze staan bijvoorbeeld toe dat e-sigaretten, de IQOS en rookloze tabaksproducten als minder schadelijk alternatief voor het gewone roken op de markt worden gebracht.
Maar uit recent onderzoek van deze Cancer Council, gepubliceerd in Tobacco Control, blijkt dat antirookmaatregelen als accijnsverhogingen, plain packaging en gezondheidswaarschuwingen wel degelijk invloed hebben op verstokte rokers, ze gaan minder roken en doen vaker een stoppoging.

Hardcore versus hardening

Tussen 2001 en 2016 daalde de rookprevalentie in de Australische provincie Victoria van 20,1 naar 13 procent. Deze afname was ook te zien bij de criteria die een indicatie zijn voor de hardening theory: dagelijks roken, grote consumptie, geen stoppogingen in laatste vijf jaar of de laatste twaalf maanden, geen intentie om te stoppen in de komende zes maanden of komende dertig dagen, en plezier in roken. “Ook daalde het aandeel van het aantal rokers dat zich ‘hardcore’ noemt van 17,2 naar 9,1 procent.” Daaruit blijkt dus het tegenovergestelde van de hardening theory.

In een blog schrijft de beroemde antirookprofessor Stanton Glantz van de University of California San Francisco: “Het is heel belangrijk deze nieuwe, ‘minder schadelijke’ producten af te wijzen, omdat ze in de hand werken dat er minder gestopt wordt, experimenteren bevorderen, een terugval bewerkstelligen en daarmee de tabaksepidemie voortzetten.”