MBO- en HBO-studenten van 16 tot en met 18 jaar rookten in 2017 nog net zoveel als in 2015. Het gebruik van e-sigaretten is ondertussen toegenomen. Dat blijkt uit de middelenmonitor MBO-HBO van het Trimbos-instituut in opdracht van het ministerie van VWS. In 2017 werd dit onderzoek voor de tweede keer uitgevoerd.

Door de webredactie

MBO- en HBO-studenten zijn tussen 2015 en 2017 niet minder gaan roken, zo blijkt uit de Factsheet ‘Middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het MBO en HBO 2017’ van het Trimbos-instituut. In 2017 had ruim de helft van de MBO- en HBO-studenten ooit gerookt, bijna eenderde had in de afgelopen maand nog gerookt en 17% rookte dagelijks. Die cijfers waren in 2015 vergelijkbaar.
Bijna de helft van de rokende 16- en 17-jarige studenten gaf aan zelf weleens tabak te kopen, ondanks de wettelijke leeftijdsgrens die dat onmogelijk zou moeten maken. Dat lukt ze met name in de supermarkt, benzinepomp en tabakswinkel, waar in alle drie de gevallen 10% van de 16-jarigen zegt te slagen.

Grote verschillen

De verschillen tussen de opleidingsniveaus zijn opvallend groot: terwijl 2% van de 17-jarige HBO-studenten dagelijks rookt, is dat percentage onder MBO-studenten 18%. Ter vergelijking: het percentage dagelijkse rokers onder 17-jarige leerlingen van het voortgezet onderwijs is 6%.

E-sigaret

Opvallend is dat het gebruik van de e-sigaret onder de studenten is toegenomen. Ruim vier op de tien studenten (44%) gaf aan weleens zo’n elektronische sigaret te hebben geprobeerd en een op de acht (12%) gebruikt die nog steeds weleens. In 2015 lag het percentage dat ooit in het leven een e-sigaret had gebruikt nog net onder de 40% en het aantal huidige gebruikers was 8%. Van de studenten die meer dan eens een e-sigaret hebben gebruikt, doet drie procent dit (bijna) dagelijks, drie procent (bijna) wekelijks en 37 procent af en toe. Van de huidige gebruikers van de e-sigaret heeft 41% geen tabak gerookt in de afgelopen maand, 16% rookte wel in de afgelopen maand maar niet dagelijks en 43% rookte dagelijks tabak.

Nú maatregelen nemen

“Dat er de laatste 3 jaar geen afname is van het aantal jongeren dat rookt is een ernstige zaak”, zegt longarts Wanda de Kanter, voorzitter van de Stichting Rookpreventie Jeugd in een reactie. “Het aantal jongeren dat begint is niet gedaald: 2 van de 3 jongeren die een sigaret probeert wordt na verloop van tijd uiteindelijk een dagelijkse roker. Er zullen dus over 20 jaar nog steeds meer dan 20.000 mensen per jaar aan de gevolgen van hun tabaksverslaving overlijden. Elk jaar dat maatregelen worden uitgesteld kost zoveel doden.
“Dit alles is een rechtstreeks gevolg van het feit dat er geen effectieve maatregelen zijn genomen: geen voorlichtingscampagnes, nauwelijks accijnsverhoging en zelfs een toename van het aantal verkooppunten. Het is te hopen dat door deze cijfers de urgentie wordt gevoeld om nú effectieve maatregelen te nemen, dus verkoopprijs substantieel omhoog en het aantal verkooppunten radicaal terugsnoeien. Als een ding zeker is, dan is het dat met halfslachtige maatregelen het aantal jongeren dat rookt in 2040 niet tot nul zal zijn gedaald zoals staatssecretaris Blokhuis wil.”

Toename e-sigaretten is zorgelijk

Esther Croes, als arts-epidemioloog verbonden aan het Trimbos-instituut, noemt het zorgelijk dat jongeren meer e-sigaretten zijn gaan gebruiken. “Het onderzoek laat zien dat weliswaar de meeste studenten die de e-sigaret gebruiken het bij experimenteren houden, toch gebruikt 12% het product nog steeds weleens, van wie 3% wekelijks en 3% zelfs dagelijks. E-sigaretten zijn niet veilig, sommige bevatten kankerverwekkende stoffen en de schadelijke gevolgen op langer termijn zijn nog onbekend.
“Onderzoek toont aan dat de e-sigaret een nieuwe groep jongeren aanboort, die niet in alle psychische kenmerken overeenkomt met jongeren die gaan roken. Het is nog steeds onduidelijk of de e-sigaret een opstapje is naar het gebruik van gewone sigaretten. Zolang die kans blijft bestaan, geldt voor ons het voorzorgsbeginsel en raden we af om jongvolwassenen de e-sigaret te laten gebruiken of ermee te experimenteren. Overigens is in de wet inmiddels vastgelegd dat dampen niet geschikt is voor minderjarigen.”