OPINIE
In het uitgelekte concept van het Nationaal Preventieakkoord wordt geen aandacht besteed aan het product ‘tabak’ zelf. Dat zou wel moeten want sterke verlaging van het wettelijk toegestane gehalte nicotine is een zinnige maatregel om het sigarettengebruik terug te dringen en ervoor te zorgen dat jongeren niet verslaafd raken.

Door Frits van Dam

Onlangs lekte het conceptdocument voor het Nationaal Preventieakkoord uit. Volgens Blokhuis zal dat plan, dat in het najaar gepresenteerd moet worden, zijn antirookbeleid sturing geven. Maar bij lezing van de uitgelekte versie van het akkoord valt op dat er weinig aandacht aan het product ‘tabak’ zelf wordt besteed. 

Vreemd, want daarmee lijkt er nog niet stil te zijn gestaan bij de verslavende stoffen die het zo moeilijk maken om met tabaksgebruik te stoppen. Meer dan tachtig procent van de rokers wil namelijk niets liever dan hun door nicotine in stand gehouden verslaving beëindigen, maar is ontevreden omdat het hen niet lukt.
In de Verenigde Staten wordt daar wél serieus naar gekeken en onderzoekt de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) of ze verplicht kan stellen dat het nicotinegehalte in sigaretten flink verlaagd wordt.

Sterke verlaging nicotinegehalte

Uit een studie van de Universiteit van Minnesota in Minneapolis, uitgevoerd in verband met de plannen van de FDA om iets aan het nicotinegehalte van sigaretten te doen, blijkt dat een sterke vermindering van nicotine in tabak mensen sneller van hun rookverslaving afhelpt dan een geleidelijke vermindering.
In een klinische trial, waarvan de resultaten werden gepubliceerd in het gezaghebbende medisch-wetenschappelijke tijdschrift JAMA, werden 1.250 regelmatige rokers die een stopwens hadden willekeurig in twee groepen verdeeld. De ene groep kreeg sigaretten met een zeer laag nicotinegehalte van maximaal 0,4 mg/g tabak, de andere groep sigaretten met een geleidelijk teruglopend gehalte van 15,5 mg/g* naar 0,4 mg/g. Er was daarnaast een controlegroep die niet de intentie had om te stoppen en de hele periode sigaretten met de maximale hoeveelheid nicotine bleef roken.

Uit de resultaten bleek dat de rokers die sigaretten met een minimaal nicotine-gehalte te roken kregen, minder waren gaan roken dan de andere groepen. Ook lieten zij een grotere afname van biomarkers zien die indicatief zijn voor blootstelling aan tabaksrook. Er was daarentegen geen verschil tussen de rokers van sigaretten met geleidelijk afnemend nicotinegehalte en de rokers in de controlegroep die constant sigaretten met de maximale hoeveelheid nicotine rookten.
Aangetekend moet worden dat bij deze studie de totale duur van de interventie twintig weken was, zodat over de langetermijneffecten geen uitspraak gedaan kan worden.

Meer rookvrije dagen

De projectleider Dorothy Hatsukami van het Masonic Cancer Center concludeert dat haar studie laat zien dat een directe verlaging van het nicotinegehalte tot een zeer laag niveau op termijn leidt tot minder gerookte sigaretten en daarmee tot een verlaagde blootstelling aan toxische stoffen in rook. “Belangrijker nog,” vervolgt ze, “is dat deze benadering leidt tot grotere verlaging van de [nicotine]afhankelijkheid en meer rookvrije dagen dan bij de geleidelijke nicotinevermindering en [gelijkblijvend] standaard nicotinegehalte.” Wel was het zo dat degenen die een lage dosering nicotine in de sigaretten kregen duidelijk meer last hadden van ontwenningsverschijnselen. Zij raadt aan om voor deze groep voorzieningen te treffen en ze in ieder geval hulp aan te bieden.

Advies

De opstellers van de passages over tabak in het definitieve Preventieakkoord doen er verstandig aan om verlaging van het nicotinegehalte in tabak alsnog te overwegen. Een mogelijkheid is wellicht om de Gezondheidsraad hier advies over te vragen.

* In deze studie is men uitgegaan van de hoeveelheid nicotine in tabak, wat niet hetzelfde is als de emissiewaarde in tabaksrook waarvoor in Nederland (en de EU) een wettelijk maximum van 1 mg geldt.

Lees ook dit artikel van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG), waarin betoogd wordt dat het in één klap verlagen van de hoeveelheid nicotine in sigaretten volgens Amerikaanse onderzoekers de beste aanpak is om het nicotinegehalte van rookwaren beleidsmatig te verlagen.