Hoe kunnen we pensioenfondsen, verzekeraars en banken overtuigen om te stoppen met het beleggen in tabak? Australische en Britse artsen hebben enkele jaren geleden Tobacco Free Portfolios opgericht en brengen regelmatig een ‘Toolkit’ uit om fondsen van hun verslaving aan tabaksaandelen af te helpen.

Door Rob Giebels

Op TabakNee is met regelmaat geschreven over beleggingen in tabak door pensioenfondsen en andere grote beleggers. Hoe laat je ze ook echt daarmee stoppen? 
Uit de geschiedenis die TabakNee met het ABP heeft blijkt wel dat dat niet zo eenvoudig is. Nederlands grootste pensioenfonds houdt hardnekkig vast aan haar tabaksbeleggingen, bijna zoals een tabaksverslaafde aan zijn sigaret. 

Hoe moet je dit dan wel aanpakken? Wat zijn valide argumenten om beleggers van hun tabaksverslaving af te helpen?

Tobacco Free Portfolios

Enkele jaren geleden hebben Australische en Britse artsen (Browyn King, Clare Payne, Rachel Melson) de Tobacco Free Portfolios opgericht, een non-profit organisatie met als doel institutionele beleggers (banken, pensioenfondsen, verzekeraars, investeringsmaatschappijen, vermogensbeheerders) er toe te brengen om te stoppen met beleggen in tabaksbedrijven. Zij publiceren regelmatig een ‘Toolkit’ ter ondersteuning van hun acties. Recent verscheen daarvan de derde versie.

Grote gevaren

De Toolkit behandelt de grote gevaren voor de volksgezondheid van het roken, waaronder de kwalijke gevolgen voor de gezondheid van arbeiders (meer dan 30 miljoen wereldwijd) die tabak oogsten en verwerken. Daarbij wordt niet zelden gebruik gemaakt van kinderarbeid.

Wet- en regelgeving

De Toolkit gaat ook in op de ontwikkelingen van internationale wet- en regelgeving gericht op het ontmoedigen van beleggen in tabaksbedrijven, zoals de 17 Sustainable Development Goals (SDG) van de UN en het bekende FCTC verdrag van de WHO.
Recent is in het UN Global Impact Initiative opgenomen dat bedrijven die zich bezighouden met de productie of verwerking van tabak worden uitgesloten. 
Het Europese Parlement heeft in 2017 met een Pensioenrichtlijn besloten dat pensioenfondsen de verplichting krijgen om in hun beleggingsbeleid rekening te houden met de ESG (Environmental, Social en Governance) aspecten. Beleggingen in tabaksbedrijven worden zo ontraden.

Risico's van beleggen in tabak

De Toolkit besteedt voorts aandacht aan de toenemende risico’s die institutionele beleggers lopen door te blijven beleggen in tabaksbedrijven. Het gaat daarbij vooral om risico’s in de sfeer van wetgeving en schadeclaims, maar ook reputatie schade. Er wordt melding gemaakt van de aanscherpingen in wetgeving in 2017 in verschillende landen (de VS, India), die erop gericht zijn het roken te ontmoedigen.

Successen

Tenslotte toont de Toolkit enkele grote successen die in 2017 zijn behaald: AXA (een van de grootste verzekeringsbedrijven ter wereld) en AMP Capital (grote vermogensbeheerder) hebben besloten te stoppen met beleggen in tabaksbedrijven. Ook enkele grote Nederlandse beleggers, ABNAMRO, pensioenfonds PME en Actiam (vermogensbeheerder van onder andere Zwitserleven, Reaal en Vivat), besloten daartoe.

Of dit allemaal voldoende is om uiteindelijk ook het ABP en andere grote Nederlandse beleggers als Nationale Nederlanden over de streep te trekken valt helaas nog te bezien.