Eerst zaten ze in ‘light’- maar daarna in àlle filtersigaretten: ventilatiegaatjes in het filter die door de tabaksindustrie zijn toevoegd om valse waarden uit meetmachines te kunnen krijgen en zo de consument te misleiden. Uit onderzoek van de Ohio State University in opdracht van het Nationaal Kankerinstituut in de Verenigde Staten blijkt dat rokers daardoor nog meer chemicaliën in hun lichaam krijgen en dat de kans op longkanker daardoor toeneemt. De kankeronderzoekers publiceerden hun bevindingen in het gezaghebbende Journal of the National Cancer Institute.
Door de webredactie

‘Marlboro Lights. The spirit of Marlboro in a low tar cigarette,’ stond er op reclameposters voor deze Marlboro-variant. Bij de slogan was een stoere Marlboro-man afgebeeld met een lasso in de hand, gezeten op een paard. Light-sigaretten werden goed verkocht, vooral dankzij de bewering: er zit minder slecht spul (teer) in, dus het is minder kankerverwekkend.

Harmreduction

De tabaksindustrie zegt al sinds de jaren ’60 zich in te willen zetten voor ‘harmreduction’, het terugdringen van de schadelijkheid van het roken van tabak. Longarts Wanda de Kanter: “Al bleef het achterliggende doel van deze ‘harmreductie’: de rokers verslaafd houden door hen zogenaamd een ‘gezondere’ sigaret te verkopen.”
Er werd door de industrie niet gecommuniceerd dat hun bewering over lagere teerwaarden tot stand kwam door misleiding van de machines die meten welke chemicaliën als teer en nicotine er in tabaksrook zitten. Op de posters van de reclamecampagnes stond dat natuurlijk al helemaal niet.
Uit interne documenten, vrijgegeven na een schikking in een rechtszaak, is gebleken dat de industrie de ventilatiegaatjes in de sigarettenfilters bewust aanbracht zodat meetmachines ‘valse lucht’ aanzuigen bij het testen van de sigaretten. Deze truc werkte: er werden lagere waardes voor bijvoorbeeld teer en nicotine in sigarettenrook gemeten, waardoor de industrie in haar reclamecampagnes de illusie kon wekken dat het roken van ‘light’-sigaretten minder schadelijk en minder verslavend was.

Kunstmatig laag

De gaatjes werden vervolgens in de filters van alle sigaretten aangebracht, opnieuw om de meetwaarden kunstmatig laag te houden en mensen het idee te geven veiliger te roken: het voelde ‘zachter’ aan, je kon veel dieper inhaleren. In de filters voor ‘light’-sigaretten werden grotere gaatjes aangebracht dan in de reguliere, om nog meer buitenlucht aan te kunnen zuigen zodat de testwaarden nog lager uitvielen.
In werkelijkheid is de hoeveelheid aan chemische stoffen die een roker binnenkrijgt afhankelijk van de manier waarop een roker rookt. Soms sluit iemand die een hijs van een sigaret neemt de gaatjes af met de vingers of de lippen waardoor er weinig valse lucht bijkomt en er veel meer chemicaliën in zijn of haar lichaam terecht komen dan op de verpakking stond vermeld.

Misleidende praktijken

De misleidende praktijken van de industrie zijn al heel lang bekend bij de overheid (zie bijvoorbeeld dit rapport van het RIVM uit 2012 en deze Kamervragen). De rokers zelf weten alleen nog van niets, zo blijkt uit het onderzoek.
Meer dan vijftig landen hebben toevoegingen als ‘light’, ‘ultra-light’, ‘mild’ en ‘low tar’ inmiddels verboden. De Europese Unie deed dat in 2001. Het vreemde is dat het aanbrengen van de ventilatiegaatjes zelf niet is verboden. Tot op de dag van vandaag is er geen filtersigaret te vinden zonder die ventilatiegaatjes.

Kankerverwekkender

Uit het nieuwe onderzoek 'Cigarette Filter Ventilation and its Relationship to Increasing Rates of Lung Adenocarcinoma' van de Ohio State University blijkt dat de kwestie rond de gaatjes in filtersigaretten nog ingewikkelder is: zodra de gaatjes bij het roken niet helemaal worden afgesloten wordt er meer lucht van buiten aangezogen, waardoor de verbrandingstemperatuur daalt. Dit resulteert in een grotere hoeveelheid van het kankerverwekkende teer dat het lichaam binnen kan komen. Het ontwerp van de filters met gaatjes zorgt er ook voor dat rokers ‘compensatoir’ roken, dat wil zeggen: ze gaan harder aan de sigaret zuigen om de rook dieper in hun longen te krijgen zodat ze genoeg nicotine binnen krijgen om hun verslaving aan dit gif te voeden. Kort gezegd: meer en diepere teugen. Deze manier van roken leidt ertoe dat er meer kankerverwekkende stoffen dieper in de longen komen waardoor adenocarcinomen, de meest voorkomende vorm van longkanker, dieper in de longen kunnen ontstaan.

Sinds de tabaksindustrie doelbewust de gaatjes in de filters heeft aangebracht, zijn álle sigaretten (dus ook die ooit ‘light’ werden genoemd, red), juist kankerverwekkender geworden. De industrie wist daar van, maar hield dat zo lang mogelijk stil. Misleiding van de consument, met alle desastreuze gevolgen van dien.

Op de mouw spelden

Nog altijd met als zogenaamd motto ‘harmreductie’ lijkt de industrie ook met andere vormen van misleiding door te gaan. Eerder deze maand bleek uit een ander onderzoek dat Philip Morris’ nieuwe product heatsticks, tabaksproducten die door de toepassing van een ‘heat-not-burn’-technologie worden verhit in plaats van verbrand en daardoor volgens de fabrikant minder schadelijk voor de gezondheid zouden zijn, potentieel net zo schadelijk zijn als gewone sigaretten. Als de bevindingen van deze wetenschappers kloppen, wil dat zeggen dat Philip Morris de consument nog steeds van alles op de mouw speldt om maar te kunnen blijven verdienen aan de nicotineverslaving van haar klanten.

Aangifte

De opzettelijke misleiding van de consument door de tabaksindustrie is een van de redenen waarom longkanker-patiënte Anne Marie van Veen (samen met het KWF, de Stichting Rookpreventie Jeugd, het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, Claudicationet en meer dan 20.000 steun betuigingen via Sick of Smoking) een strafzaak tegen de tabaksindustrie wil voeren. Door advocate Bénédict Ficq werd vorig jaar aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie, waar men zich nog beraadt. Ficq: “Mensen beseffen niet hoe gemanipuleerd de sigaret inmiddels gemaakt is door de tabaksproducenten. Wij willen het Openbaar Ministerie daarvan doordringen en wij zijn er van overtuigd dat als zij, met ons, beseffen wat de tabaksproducenten op de markt brengen, dat daarmee voldaan is aan de kwalificatie ‘Toebrengen van zwaar lichamelijk letsel’.”