Engelstalige vloggers op YouTube brengen veelvuldig tabaksproducten in beeld. Schaamteloze promotie van sigarettenmerken is daarbij normaal. Dat de vloggers voor deze aanprijzingen mogelijk betaald krijgen, ontgaat de argeloze kijker.
Door de webredactie

Hij heeft een zere keel, maar dat komt vanwege een verkoudheid, zegt vlogger Sam in één van zijn Tobacco Reviews. Ditmaal bericht hij over Marlboro (“You are certainly gonna like it”). Op andere dagen komt hij tot de argeloze kijker met Camel of kreteksigaretten. De ene keer zit hij ergens in Europa, de andere keer bericht hij vanuit Indonesië of de USA. In iedere vlog gaat Sam in op het uiterlijk en de inhoud van een pakje sigaretten. Eén ding hebben al zijn vlogs gemeen: het eindoordeel is altijd positief.
Sam doet net als tientallen andere Engelstalige vloggers aan ‘smoking reviews’. Hij vlogt vanuit een auto. Terwijl hij de as uit zijn raampje tikt, becommentarieert hij Rothmans: ‘Nice hit of nicotine, I can already feel that! Yeah, a real nice cigarette’.

Onderzoek

Onlangs onderzocht het Commissariaat voor de Media of vloggers verborgen reclame raken.De onderzoekers bekeken honderd video’s op YouTube van de twintig populairste Nederlande vlogkanalen. Wat blijkt? In bijna 90% van de vlogs en clips zijn duidelijk één of meerdere merken of producten te zien. In meer dan 60% van die gevallen komen merken en producten niet terloops aan bod, maar krijgen ze nadrukkelijk de aandacht. Die aandacht is vaak (zeer) positief. Bij meer dan 75% van de video’s is onduidelijk of het al dan niet om betaalde aandacht gaat.

Promotie van roken

Navraag door TabakNee leerde dat de Nederlandse vloggers zich niet schuldig maakten aan verborgen tabaksreclame. De voorlichter laat weten dat in de 100 bekeken video's geen sigarettenmerken in beeld komen en dat er ook niet in wordt ook niet gerookt. Tot zover het goede nieuws. Jongeren kijken echter net zo makkelijk naar Engelstalige vlogs, die niet werden meegenomen in het onderzoek. En deze schrikken er niet voor terug om uitgebreid het roken te promoten. Het is zeer onwaarschijnlijk dat zij dit belangeloos doen en op deze manier heeft de tabaksindustrie met de YouTube filmpjes alsnog een invloedrijk reclamekanaal voor de Nederlandse markt aangeboord.

Genadeloos

Vloggers zijn vooral populair onder jongeren die naar vloggers kijken omdat ze diegene een leuk persoon vinden of hen zelfs beschouwen als een vriend of vriendin. Van een vriend of vriendin neem je eerder iets aan dan van een vreemde. Marketeers maken gebruik van dit principe om producten via vloggers aan de man te brengen.

Zelfregulering

Het Commissariaat voor de Media roept vloggers op tot zelfregulering, voordat er straks Europese regels zijn. De mediawaakhond vindt dat vloggers bekend moeten maken als zij door producenten gesponsord worden. Want naar een ‘vriend’ of ‘vriendin’ luisteren is prima, maar gemanipuleerd worden niet. Tegen sluikreclame van Nederlandse vloggers kan in principe wel opgetreden worden. Maar YouTube is grensoverschrijdend en tegenover buitenlandse vloggers staat het Commissariaat vooralsnog machteloos. Hoe het Commissariaat in de toekomst Nederlandse jongeren wil beschermen tegen de tabaksreclame door Engelstalige vloggers is niet bekend.