In een historische overwinning voor de volksgezondheid heeft Uruguay een juridisch gevecht met sigarettenfabrikant Philip Morris International gewonnen. Het Zuid-Amerikaanse land mag geplande maatregelen om tabaksgebruik te ontmoedigen zonder restricties invoeren.

Door de webredactie

Zes jaar nadat Philip Morris Uruguay voor de rechter sleepte, besloot een arbitragehof van de Wereldbank dat Uruguay twee wetten mag invoeren die zijn bedoeld om het aantal doden en zieken door roken te verminderen. De ene wet bepaalt dat sigarettenverpakkingen aan beide kanten een waarschuwing over minimaal 80 procent van de verpakking moeten hebben. De tweede wet schrijft voor dat elk sigarettenmerk maar één verpakkingsvariant mogen voeren, om te voorkomen dat fabrikanten met kleuren en woorden als ‘light’ of ‘mild’ de indruk kunnen wekken dat sommige sigaretten gezonder zouden zijn dan andere.

Philip Morris International (PMI) had bij het International Centre for Settlement of Investment Disputes, een arbitrage-kamer van de Wereldbank, de wetgeving van Uruguay betwist als een schending van een bilateraal investeringsverdrag tussen Uruguay en Zwitserland, waar PMI is gevestigd.

Philip Morris hoopte met het juridische spierballenvertoon Uruguay op de knieën te krijgen en tegelijkertijd andere landen te intimideren om ze van nieuwe maatregelen op het vlak van tabaksontmoediging af te houden. Het land liet zich echter niet afschrikken en kreeg financiële steun van de miljardairs Michael Bloomberg, oud-burgemeester van New York, en Bill Gates, die een fonds oprichtten om landen te helpen in hun strijd met de tabaksindustrie.

‘Enorme overwinning’

In een reactie zei Bloomberg: “Dit is een enorme overwinning voor de mensen in Uruguay en het laat andere landen zien dat ze tegen de tabaksindustrie op kunnen staan en kunnen winnen. Regeringen moeten altijd in staat zijn om mensen hun gezondheid en veiligheid te beschermen en wij willen ze graag helpen wanneer tabaksbedrijven hun daarbij in de weg proberen te staan. Geen enkel land zou zich ooit geïntimideerd moeten voelen door de dreiging van een rechtszaak door een tabaksfirma en deze zaak zal meer landen aanmoedigen om actie te ondernemen die levens zal redden.”

Ook president Matthew Myers van de Campaign for Tobacco-Free Kids ziet de uitspraak als een belangrijke doorbraak. “Deze uitspraak is van mondiale betekenis omdat die niet alleen het soevereine recht van Uruguay, maar van alle landen bekrachtigt om de gezondheid van hun inwoners te beschermen door effectieve maatregelen te nemen die het tabaksgebruik terugdringen. Het is ook een krachtig verwijt aan het adres van Philip Morris, dat internationale handels- en investeringsverdragen heeft misbruikt om stevige tabaksontmoedigingswetten in Uruguay en andere landen aan te vechten.”

‘Nu krachtige actie’

Volgens Myers is de uitspraak een aansporing voor landen om haast te maken met het uitvoeren van alle afspraken die in het kader van de Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn gemaakt en door 180 landen geratificeerd. “Zonder krachtige actie van tabak in de komende eeuw 1 miljard mensen doden”, voegde Myers toe.

De uitspraak volgt op andere recente uitspraken in het nadeel van de tabaksindustrie. In december verklaarde een internationaal tribunaal de aanklachten van Philip Morris tegen plain packaging in Australië ongegrond. Ook het Europees Hof van Justitie liet in december weten dat landen gerechtigd zijn om plain packaging in te voeren, een uitspraak die in mei in het Verenigd Koninkrijk werd gevolgd door het Britse Hooggerechtshof.