Gekeken naar het aantal maatregelen tegen tabak en e-sigaretten, komt Nederland dicht in de buurt van de Europese landen met de minst strenge regelgeving. In een lijst met 27 Europese landen staat Nederland op de 21^ste plaats als het om tabaksregels gaat. Inzake regelgeving voor e-sigaretten staat Nederland 14^de, ook daar dicht in de buurt van de landen die nog helemaal geen regels voor e-sigaretten hanteren.
Door de webredactie

Deze gegevens komen uit de Nanny State Index die onlangs werd samengesteld door Christopher Snowdon, directeur van de afdeling Lifestyle Economics van het Britse Institute of Economic Affairs. Snowdon is een historicus die zegt te opereren als onafhankelijk onderzoeker en schrijver, maar die duidelijk aan de kant staat van partijen die de vrije keuze van tabaksgebruik propageren en zich verzetten tegen regelgeving die tabaksgebruik moet tegengaan. Volgens Tobacco Tactics is Snowdon wel degelijk verbonden aan organisaties en denktanks die voor roken zijn en het libertaire gedachtegoed aanhangen.

Nanny states

De term ‘nanny state’ is bedacht door critici voor landen die zich als ‘kinderjuffrouw’ gedragen en in hun ogen zich betuttelend gedragen ten opzichte van hun burgers. Zij hekelen regelgeving die ongezond gedrag van burgers moet ontmoedigen, met de argumentatie dat mensen dat voor zichzelf moeten uitmaken. Over het algemeen blijken deze critici echter banden te hebben met industrieën die juist hun winsten halen uit dat ongezonde gedrag, waaronder de tabaksindustrie. In werkelijkheid blijken de ‘nanny states’ juist de landen te zijn die hun burgers beschermen tegen de manipulaties van de voedings- en genotsindustrieën.

In een artikel voor The Conversation beschreef de Australische hoogleraar gezondheidszorg Simon Chapman in 2013 al eens hoe tendentieus de term ‘nanny state’ is en hoezeer overheidsbemoeienis geaccepteerd is op vele andere fronten, van bouwvoorschriften, bescherming van kinderen, regulering van medicijnen, milieuwetgeving en voedselveiligheid. In totaal noemt Chapman 150 voorbeelden van regels die Australische burgers beschermen waarover geen enkele discussie is en die vele doden en gewonden hebben voorkomen.

Met zijn Nanny State Index wil Snowdon aantonen dat het Verenigd Koninkrijk tot de landen met de meest betuttelende overheden hoort. Het VK staat bovenaan in de lijst van landen gerangschikt naar het strengste anti-rookbeleid. In de overall-lijst, waarin ook alcohol en voedingsmiddelen in beschouwing worden genomen, bezet Engeland de derde plaats.

Nederland onderaan

Los van de doelstellingen van de maker, toont deze ranglijst aan dat Nederland op het vlak van tabaksontmoediging tot de minst daadkrachtige landen behoort. De accijnsdruk op sigaretten is nog niet de helft van wat in Engeland wordt geïnd. Voor de score is verder gekeken naar reclameverboden, de grootte van waarschuwingen op pakjes, de aanwezigheid van display bans, rookverboden, verbod op sigarettenautomaten en verbod op rookloze tabak. Uit maximaal 100 punten scoort Nederland er 41.

In de ranglijst is nog geen rekening gehouden met de nieuwe regels die half mei zijn ingevoerd als gevolg van de herziene EU-Tabaksproductenrichtlijn. Buiten beschouwing bleven ook (restricties aan) het aantal verkooppunten en de aanwezigheid van voorlichtingscampagnes. Waren die elementen wel meegewogen, dan is het waarschijnlijk dat Nederland nog verder verwijderd zou raken van de koploper.

In de Index van Snowdon zouden de kleuren eigenlijk andersom moeten worden aangebracht, van groen voor de landen met de strengste regelgeving tot rood voor de landen die het minste doen. Want dan wordt de alarmklok aan de juiste kant geluid.