Jumbo en de brancheorganisatie voor supermarkten CBL zijn veroordeeld wegens kartelvorming tegen Ageviewers, een methode om de leeftijd van jongeren te verifiëren als ze tabak willen aanschaffen. 'Hun activiteiten blijken helemaal niet gericht op het terugdringen van de verkoop van alcohol en tabak aan kinderen.'
Door de webredactie

Zowel supermarktketen Jumbo als het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) dat 25 supermarktketens vertegenwoordigt, zijn gisteren door de Rechtbank Den Haag veroordeeld wegens overtreding van de Mededingingswet. De rechter oordeelde dat Ageviewers, een leeftijdsverificatiesysteem dat op afstand controleert of iemand die tabak en of alcohol koopt 18 jaar of ouder is, benadeeld is door het CBL en Jumbo.

Ageviewers spande vorig jaar een rechtszaak aan omdat Jumbo en CBL middels onderlinge afspraken hun leeftijdsverificatiesysteem buiten de deur zouden willen houden. Met Ageviewers maken verkopers van tabak en alcohol gebruik van een systeem waarbij via een camera op afstand wordt gecontroleerd of iemand 18 jaar of ouder is als die tabak of alcohol wil kopen. Wie te jong lijkt, moet zijn of haar identiteitsbewijs laten zien. Als iemand meerderjarig blijkt, komt de kassa pas vrij en kan tabak en alcohol worden verkocht. Het is volgens het overzicht in deze studie van het Trimbos-instituut, het enige systeem waarmee moeilijker te frauderen valt en ook het hoogste percentage garandeert van naleving van de tabaksleeftijd.

Desondanks voeren supermarkten nu massaal ID-scanners in. Volgens dezelfde studie van het Trimbos-instituut blijkt dat zulke apparaatjes niet effectief zijn. In winkels waar deze apparaten worden gebruikt, is de slagingskans voor een jongere onder de 18 die tabak probeert te kopen niet significant lager dan in winkels waar er geen gebruik wordt gemaakt. Bovendien zijn ze mogelijk in strijd met de Wet bescherming persoonsgegevens. Zo blijven tabaksverkopers in staat om tabak aan jongeren onder de achttien te verkopen. Juli 2015 bleek dat de gemiddelde naleving van de tabaksleeftijd door tabaksverkopers extreem laag was (slechts 27,4 procent). Een boze staatssecretaris van Rijn eiste toen nog dat de supermarktenbranche binnen een jaar die naleving fors zou verhogen. Iets dat de supermarktenbranche klanten en opbrengst zal kosten en waar, zo blijkt uit dit artikel, maar weinig vaart achter wordt gezet.

De rechter stelde de Hollandsche Exploitatie Maatschappij (HEM) dat Ageviewers heeft bedacht en ontwikkeld in het gelijk: Jumbo en CBL hebben onrechtmatig gehandeld door Ageviewers bewust buiten te sluiten. Zij moeten aan de producent van Ageviewers een schadevergoeding betalen. De hoogte ervan moet nog worden vastgesteld.

Ageviewers zegt in een persbericht blij te zijn met de veroordeling van CBL en Jumbo: 'Hun activiteiten blijken helemaal niet gericht op het terugdringen van de verkoop van alcohol en tabak aan kinderen. Er zijn branche breed verboden afspraken gemaakt om de invoering van het enige effectieve leeftijdscontrolesysteem – Ageviewers – tegen te houden. Om dit tegenover het publiek en de politiek te verantwoorden verspreide de branche doelbewust allerlei valse informatie over Ageviewers.'

Jumbo zegt volgens NRC: "Wij hebben bewust en zelfstandig gekozen voor een andere wijze van identiteitscontrole." De supermarkt gaat in hoger beroep. Ook het CBL heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan omdat ze het niet eens is met de uitspraak.