De Europese Ombudsman Emily O'Reilly heeft geconcludeerd dat de Europese Commissie niet transparant genoeg is geweest over haar ontmoetingen met de tabaksindustrie. Ze roept de Commissie op om voortaan proactief alle afspraken met tabakslobbyisten te gaan publiceren.

Door de webredactie

De Europese Commissie is alleen transparant over afspraken die ze met tabakslobbyisten heeft gehad, als een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur daarom vraagt. Dat concludeert de Europese Ombudsman Emily O'Reilly nadat ze daar onderzoek naar deed. Ook viel het O'Reilly op dat afspraken met juristen of advocaten van de tabaksindustrie niet  als een afspraak met een lobbyist werden gezien, terwijl zij net als lobbyisten voor de belangen van hun klanten opkomen.

De Ombudsman vindt dat de Commissie met deze handelswijze het antirookverdrag FCTC van de Wereldgezondheidsorganisatie niet goed implementeert. Daarin staat dat er volledige transparantie over de contacten met vertegenwoordigers van de tabaksindustrie moet zijn. O'Reilly: "De Europese Commissie heeft een bepaalde verantwoordelijkheid als initiator van EU-wetgeving om ervoor te zorgen dat gezondheidswetten zo transparant mogelijk tot stand komen. Dit geldt helemaal voor tabaksbeleid, waar het WHO-verdrag voor geldt. Het verdrag geldt voor alle instanties van de EU die dit zouden moeten implementeren om invloed van tabakslobbyisten tegen te gaan."

O'Reilly's onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van een klacht van een stichting die vond dat niet alleen de afdeling Gezondheid zich aan het WHO-verdrag zou moeten houden. O'Reilly blijkt het met de stichting eens te zijn. Het is niet genoeg om alleen bij een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur te melden wanneer er afspraken met lobbyisten zijn geweest. Dit zou juist pro-actief moeten gebeuren. Ze heeft de Commissie tot 31 december 2015 gegeven om uit te leggen hoe ze het verdrag verder gaat implementeren.

Nederland

In Nederland speelt een vergelijkbare discussie. De Stichting Rookpreventie Jeugd heeft de Staat voor de rechter gedaagd omdat ze vindt dat de overheid zich niet aan het WHO-verdrag houdt en niet transparant is over haar contacten met de industrie. Wel heeft het ministerie van Volksgezondheid onder de dreiging van deze rechtszaak een plan gemaakt dat Verduidelijking invulling artikel 5.3 WHO-Kaderverdrag heet. Daarin staat onder meer dat de overheid een centraal punt op de website van de Rijksoverheid zal inrichten waarin verslagen van contacten met de tabaksindustrie, als ook emails en brieven gepubliceerd zullen worden.

De stichting vindt een aantal formuleringen in het plan van het ministerie van VWS te vaag en te vrijblijvend, daarom heeft ze de gang naar de rechter doorgezet. Op 10 november zal er uitspraak volgen. Frits van Dam, secretaris van de Stichting Rookpreventie Jeugd: "De uitspraak van de Europese ombudsman is een belangrijke steun in de rug in ons streven het FCTC-verdrag onverkort in te voeren in Nederland."