Als er ergens een voorloper aan te wijzen valt in het ontmoedigen van tabaksgebruik, dan is het Australië. En het resultaat mag er zijn met een steeds kleiner deel van de bevolking dat rookt. Wat kan Nederland van het continent down under leren?
Door de webredactie

"Wat hebben ze in Australië beter gedaan dan wij in Nederland?", vraagt Rookdezorguit zich af op Twitter, het account van verslavingsarts Robert van de Graaf. De aanleiding is een publicatie op de website van de Australische overheid met nieuwe statistieken over het rookbeleid en het aantal rokers op het continentale eiland. Inmiddels rookt er nog maar 13,5 procent van de bevolking, 11,5 procent minder dan in Nederland (bron: Trimbos). Het aantal rokende Australische jongeren is er sinds 1991 zelfs bijna gehalveerd naar 12,8 procent. In maart 2014 werd het laagste cijfer ooit aan uitgaven aan tabak en sigaretten behaald.

Australië is een voorbeeldland als het gaat om het antirookbeleid. Hier kort op een rij, wat de Australiërs beters doen en waar voor Nederland nog flink wat winst te behalen valt in het ontmoedigen van roken:

- In 2010 is er een grote accijnsverhoging van 25 procent ingevoerd. Sinds 2013 wordt de accijns in ieder geval tot en met 2016 ieder jaar op 1 september extra verhoogd met 12,5 procent, waardoor het steeds duurder wordt om te roken: een wetenschappelijk aangetoonde maatregel om roken snel te ontmoedigen.

- In 2011 is een displayban ingevoerd. Tabaksverkopers mogen hun waar niet meer in het zicht uitstallen waardoor geen reclame meer kan worden gemaakt.

- In 2012 is plain packaging ingevoerd, het gestandaardiseerd verpakken van sigaretten met de logo's in eendere letters. Sinds de invoering is er 11 procent minder tabak omgezet.

- Verder inversteerde de Australische overheid in 2014 omgerekend nog ruim 2,8 miljoen euro in een social media-campagne om roken te ontmoedigen onder jongeren.

Nederland

Ondertussen blijken Nederlanders in een vergelijking met 22 landen in de wereld het minst op de hoogte te zijn van de schadelijke gevolgen van roken. In vergelijking tot Australië is er zeker nog een lange weg te gaan. In mei concludeerde JongGR, het netwerk van jonge wetenschappers van de Gezondheidsraad nog in het rapport 'Gezond opgroeien: weten wat werkt' dat Nederland nog te weinig gebruikmaakt van bewezen effectieve maatregelen, zoals het verhogen van prijzen, het verminderen van het aantal verkooppunten en het uit het zicht plaatsen van tabakswaren.

Desondanks werd een motie van D66'er Pia Dijkstra om onderzoek te laten doen naar de invoering van een flinke accijnsverhoging in juli nog afgewezen door de Kamer. Het enige lichtpuntje is dat de Tweede Kamer staatssecretaris Van Rijn opdracht heeft gegeven een convenant te sluiten met de supermarkten om een displayban in te voeren. Albert Heijn maakte vorige week bekend in dat verband de komende weken in vijftien winkels een proef te doen met verschillende vormen van afscherming. Onduidelijk is nog hoe de uitkomsten daarvan getoetst zullen worden en wanneer de displayban in het hele land ingevoerd gaat worden.