De uitzondering op het rookverbod voor kleine cafés is definitief ongeldig verklaard. De Hoge Raad bekrachtigde vandaag het vonnis van die strekking van het gerechtshof Den Haag in een zaak die was aangespannen door Clean Air Nederland (CAN). Stichting Rookpreventie Jeugd, uitgever van TabakNee, feliciteert CAN met deze overwinnig.

Door de webredactie

Sinds 1 juli 2008 geldt in Nederland een rookverbod voor de horeca. Aanvankelijk gold dat verbod voor alle horecaondernemers. Vanaf 6 juli 2011 is echter een uitzondering op dat verbod van kracht voor kleine cafés met een vloeroppervlak kleiner dan 70 m² en zonder personeel.

Nietrokersvereniging Club Actieve Nietrokers, tegenwoordig bekend als Clean Air Nederland (CAN), spande daarop een zaak aan tegen de Staat. CAN voerde daarin aan dat de uitzondering in strijd is met de Framework Convention on Tobacco Control (FCTC), het internationale tabaksontmoedigingverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Als een van de 179 partijen heeft Nederland dit Kaderverdrag ondertekend en geratificeerd.

Artikel 8.2 in het FCTC-verdrag schrijft de verdragspartijen voor effectieve maatregelen te nemen voor de bescherming tegen tabaksrook in werkruimten en openbare ruimten binnenshuis, openbaar vervoer en andere geëigende openbare ruimten.

Rechtstreekse werking

In de rechtszaak stelde de rechtbank CAN in het ongelijk, maar het hof maakte dat vonnis in hoger beroep ongedaan. Het hof stelde namelijk vast dat artikel 8.2 in het FCTC-verdrag rechtstreekse werking heeft. Dat wil zeggen dat het artikel juridisch bindend is en dat de overheid het onverkort dient uit te voeren. Het feit dat de kleine cafés aanvankelijk wel onder het rookverbod vielen en later daar alsnog van zijn uitgezonderd, maakte volgens het hof dat de overheid zich ook niet kan beroepen op een overgangsmaatregel. De Hoge Raad heeft de uitspraak van het hof nu bekrachtigd.

Het vonnis van de Hoge Raad maakt dat de uitzondering op het rookverbod van rechtswege ongeldig is. Dat betekent dat het rookverbod per direct ook weer geldt voor de kleine cafés. Daarom hoeft de Eerste Kamer zich feitelijk niet meer uit te spreken over het schrappen van de uitzondering, waartoe de Tweede Kamer recentelijk heeft besloten. De uitzondering zou per 1 januari 2015 worden opgeheven, maar bestaat van rechtswegen nu al niet meer.

Belangrijkste reden voor CAN om de zaak te beginnen, was dat de uitzondering voor kleine kroegen de handhaving van het rookverbod in de horeca sterk bemoeilijkte. Voor bezoekers bestond veel onduidelijkheid over waar je wel of niet mocht roken. Dit blijkt wel uit de cijfers: nog steeds wordt in bijna de helft van alle cafés waar wél een rookverbod geldt, gerookt.

Reactie Rookpreventie Jeugd

In een reactie Stichting Rookpreventie Jeugd (SRPJ) bij monde van secretaris Frits van Dam weten grote bewondering te hebben voor het doorzettingsvermogen in deze zaak van CAN.

"Stichting Rookpreventie Jeugd feliciteert CAN van harte met deze uitkomst", aldus Van Dam. "Ook KWF Kankerbestrijding, de Nederlandse Hartstichting en het Longfonds verdienen lof dat ze dit ongewisse en lastige project hebben ondersteund. Voor de bestrijders van de tabakslobby is dit een zeer belangrijke overwinning, die bovendien een steun in de rug betekent voor de zaak die Stichting Rookpreventie Jeugd aanhangig heeft gemaakt tegen de Staat over de ongeoorloofde contacten met de tabakslobby. Die zaak draait immers om de rechtsgeldigheid van hetzelfde FCTC-verdrag."