In een afgelopen week aan staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) verstuurde brief beschuldigt een van zijn eigen ambtenaren hem ervan veel te laks op te treden tegen supermarkten die nog steeds alcohol en tabak verkopen aan jongeren onder de 18 jaar. "U bent als staatssecretaris politiek verantwoordelijk voor deze naar mijn inschatting zeer explosieve situatie", schrijft een opgestapte beleidsadviseur aan Van Rijn in een brief die bij het Radio 1-programma Argos terecht is gekomen.

Door onze webredactie

Naar aanleiding van de uitzending kondigde Tweede Kamerlid Joël Voordewind van de ChristenUnie aan met een initiatiefwetsvoorstel te zullen komen dat alle supermarkten voorschrijft met een door de overheid erkend systeem voor leeftijdscontrole te gaan werken.

Een voorbeeld van zo'n systeem is Ageviewers, waarbij niet de kassamedewerkers, maar mensen op afstand beoordelen of een koper zijn legitimatie moet tonen om alcohol of tabak te kopen. De supermarkten hebben echter onderling afgesproken dit systeem uit de markt te weren en de controle te houden zoals die nu is, blijkt uit de Argos-uitzending. Zoals eerder op TabakNee aangetoond zijn het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL), de koepelorganisatie van de supermarkten, en de tabaksindustrie nauw met elkaar verweven.

Voordewind wil dat de handhaving snel verbetert omdat het is voor jongeren onder de 18 nu nog veel te makkelijk is om alcohol en tabak te kopen. De supermarkten moeten een nieuw controle systeem zelf betalen, stelt Voordewind. "De rekening mag niet bij de belastingbetaler neergelegd worden of bij de gemeente", zei hij tegen de Telegraaf. Zoals bedrijven hun brandveiligheid op orde moeten hebben, zouden ook de horeca en supermarkten hun handhaving sluitend moeten krijgen."

Volgens de beleidsadviseur is staatssecretaris Van Rijn meermalen gewezen op de verboden onderlinge afspraken die de supermarkten hebben gemaakt en waar de Autoriteit Consument en Markt (ACM) al maanden onderzoek naar doet. Daarmee loopt de staatssecretaris een aanzienlijk risico, stelt de beleidsadviseur: "Zodra de ACM naar buiten treedt, is het mijn verwachting dat u verweten zal worden dat u heeft verzuimd in te grijpen."

Volgens een bericht van Novum op Nieuws.nl geeft de ambtenaar Van Rijn het advies zich te distantiëren van de supermarkten en zou hij bewezen ineffectieve leeftijdscontroles moeten verbieden. Daarmee zou een einde worden gemaakt aan alle ophef over de slechte naleving van de leeftijdsgrens. "Dit is niet alleen in politiek opzicht een uitweg, het biedt ook een groot voordeel ten opzichte van de huidige situatie op het gebied van toezicht."

Van Rijn hield de afgelopen maanden echter de boot af door de resultaten af te wachten van een door hem uitgezet onderzoek naar verschillende systemen voor leeftijdscontrole. Deze onderzoeken zijn recent naar de kamer gestuurd en afhankelijk van de discussie in de Kamer zal worden bepaald of en welk systeem in gebruik wordt genomen.