"Beperk het aantal verkooppunten en verhoog de prijs van een pakje sigaretten flink. Met die twee maatregelen kan voorkomen worden dat kinderen beginnen met roken." Dat zei longarts Wanda de Kanter, voorzitter van de Stichting Rookpreventie Jeugd, gisteren aan de vooravond van Wereld Niet Roken Dag, in de uitzending van Knevel & Van den Brink.

De Kanter vindt dat de huidige maatregelen die worden genomen om roken te ontmoedigen, niet volstaan. Onlangs kondigde staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) in een nota over een herziening van de tabakswet aan het aantal controleurs te vergroten. Daarmee komen er 45 controleurs (parttime studenten) die 60.000 tabaksverkooppunten moeten controleren op tabaksverkoop aan jongeren onder de 18. In de woorden van De Kanter een 'homeopatische controle'.

Met het ophogen van de leeftijdsgrens voor de aankoop van tabak naar 18 jaar per 1 januari 2014 is het aantal potentiële overtreders en te controleren jongeren toegenomen. Beter zou zijn om het aantal verkooppunten in te perken tot alleen tabaksspeciaalzaken, zoals dat ook is gebeurd met sterke drank. Zonder de gevaren van alcoholverslaving te willen bagatelliseren, stelde De Kanter dat onder alcoholgebruikers 3 procent verslaafd is, terwijl dat bij tabak 80 procent is. Tabak is net zo verslavend als cocaïne en juist tabak is overal verkrijgbaar, legde De Kanter op tafel.

Maak sigaret duurder

De andere bewezen maatregel om tabaksgebruik te ontmoedigen is de sigarettenpakjes aanzienlijk duurder te maken, zo stelt ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De tabaksindustrie bestrijdt die maatregel met het argument dat daardoor de smokkel van illegale sigaretten toe zou nemen. Ter ondersteuning daarvan gebruiken ze zelf gefinancierde, onwetenschappelijke rapporten, zoals het STAR-rapport van KPMG.

In de eergisteren uitgezonden BBC-documentaire ‘In Burning Desire: The Seduction of Smoking’ over de tactieken van de industrie om jongeren aan het roken te houden, werd dit smokkelargument ook gefileerd. Juist vandaag lanceert de WHO een video die laat zien wat het effect van prijsverhogingen is.

Politiek wakker schudden

Aanleiding voor De Kanters optreden bij Knevel & Van den Brink was de lancering van een nieuwe video van Rookalarm, die duidelijk maakt hoe weinig de politiek nu voor kinderen doet om hen te helpen. De hoop is dat daarmee Den Haag wordt wakker geschud. Politici zeggen wel dat kinderen niet moeten roken, maar doen daar vervolgens vrijwel niets aan.

De Kanter zat gisteren naast Europarlementariër Hans van Baalen van de VVD en greep de gelegenheid aan om hem te wijzen op de onbruikbaarheid van het vaste VVD-argument dat tabaksgebruik een vrije keuze is. Een verslaving ontneemt mensen immers hun vrijheid. En omdat is aangetoond dat jongeren al binnen een paar weken verslaafd raken aan nicotine, is het van het grootste belang te zorgen dat kinderen inderdaad niet gaan roken. Van Baalen leek enigszins gevoelig voor deze argumentatie. De toekomst zal uitwijzen of hij er ook naar gaat handelen.