Zowel in Ierland als in Engeland probeert de tabaksindustrie de publieke opinie over de invoering van plain packaging te beïnvloeden met berichten over toenemende smokkel van sigaretten. Onderzoekers van de universiteit van Bath tonen echter overtuigend aan dat het om manipulatie gaat.

Door Bas van Lier

In Ierland gaat 28 procent van de handel in sigaretten buiten de fiscus om, zo bericht de Ierse internetnieuwssite The Journal.ie. Binnen de EU zijn de percentages alleen in Litouwen (29 procent) en Letland (30 procent) hoger. In heel Europa spant Noorwegen de kroon met 49 procent illegale sigarettenverkoop.

De krant baseert zich op cijfers van de Irish Tobacco Manufacturers Advisory Committee, die stelt dat het voornemen van de Ierse regering om standaard verpakkingen voor sigaretten in te voeren de illegale handel alleen maar zal doen toenemen. Ook in Engeland waarschuwen tabaksfirma's voor een toename van de smokkel in sigaretten wanneer ook hier plain packaging zou worden ingevoerd. Naar verwachting ontvangt de Britse regering daar deze week een rapport over.

Plotseling

In The Guardian stelt professor Anna Gilmore van de Tobacco Research Control Group aan de universiteit van Bath dat de argumenten van de industrie evenwel geen stand houden. Onderzoek van haar groep hiernaar is recent gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Tobacco Control.
"We vonden dat er tussen begin 2008 en begin 2011 geen verhalen in de media stonden gebaseerd op gegevens van de industrie over illegale tabaksverkopen, terwijl die destijds veel hoger waren dan nu", tekent de krant uit Gilmore's mond op. "Maar plotseling, net nadat de mogelijkheid van plain packaging was geopperd, zagen we een toename van dat soort verhalen, die sindsdien blijven verschijnen. Dit, en het feit dat uitgelekte documenten laten zien dat illegale handel een van de hoofdargumenten van de industrie tegen standaard verpakkingen zou worden, suggereert dat hier sprake is van een opzettelijke strategie."

Vraagtekens

Gilmore zet dan ook grote vraagtekens bij de onderzoeksgegevens waar de tabaksindustrie mee schermt. "Gegevens van de tabaksindustrie over illegale handel is totaal onbetrouwbaar", zegt ze. "Hun methodologie is nooit helemaal transparant. Hun misleidende claims over illegale handel moeten worden genomen voor wat ze zijn: een wanhopige poging om plain packaging tegen te houden."

Mocht Nederland ooit besluiten tot invoering van plain packaging, dan weten we dus al met welke tegenargumenten de tabaksindustrie op de proppen zal komen.