Tabaksreclame is verboden, maar dat hoeft niet te betekenen dat er geen manieren zijn om toch reclame voor bekende sigarettenmerken te maken. Een korte serie. Deel 1:  De onder jongeren populaire smartphone blijkt voor de tabaksindustrie een welkome maas in de wet.

Door Bas van Lier

Smartphones zijn op verschillende manieren aan te kleden met accessoires van bekende sigarettenmerken. Zo is het internet vergeven van de aanbieders van beschermhoesjes voor mobieltjes met merkuitingen van bekende sigarettenmerken. Vooral hoesjes met het merkbeeld van Marlboro (Philip Morris) in allerlei varianten zijn populair. Ze bestaan voor alle iPhone-modellen, verschillende Samsung Galaxy-types en ook bijvoorbeeld de HTC One X.

Sommige hoesjes zijn een rechtstreekse kopie van de bekende Marlboro-verpakking. In de snelligheid zou je ze kunnen verwarren met een echt pakje. Er bestaan ook versies in uiteenlopende kleuren, met schattige bloemmotieven, met knipogen naar wietplanten of met het woord iPhone in de typografie en op de plaats van het Marlboro-merk.

Het merk Lucky Strike van British American Tobacco met het beroemde logo van Raymond Loewy doet het ook lekker op de smartphones. Een hoesje in de vorm van een Camel-verpakking komt minder vaak voor, maar is wel te vinden. Hoesjes met afbeeldingen van allerlei dromedarissen die direct of indirect verwijzen naar het sigarettenmerk van R.J. Reynolds, komen vaker voor.

Eenvoudig verkrijgbaar

Het behoeft geen betoog dat zulke hoesjes vooral bij jongeren in trek zullen zijn. Vaak zijn ze al voor een paar euro te krijgen. Zoals via  Vanalles-online.nl, Hoesjeskopen.com, PhoneJunkie.nl, iPhone Huis, en Smartphone Repairservice. Er zijn ook internationale aanbieders met op Nederland gerichte sites als Ali xpress en Zazzle.nl. Inwoners van België kunnen eenvoudig terecht bij Fixit Antwerp.

Maar veruit de meeste keus heeft men bij internationale sites als Etsy.com en Ebay die ook naar Nederland en België verschepen.

Merkrechtinbreuk

Met al die hoesjes is iets merkwaardigs aan de hand. Want als ze niet van de tabaksfabrikanten zelf komen, die immers geen reclame mogen maken, dan maken andere marktpartijen dus goede sier en vermoedelijk goede verdiensten met hun merkrechten. De merkeigenaren schijnen daar niet wakker van te liggen. Over enige juridische actie tegen producenten of aanbieders van de genoemde telefoonhoesjes is niets te vinden.

Maar wanneer overheden, zoals het geval is in Australië, standaardverpakkingen voor sigaretten voorschrijven, dan zijn de tabaksfabrikanten er als de kippen bij om in juridische procedures te strijden tegen de inbreuk op hun merkenrecht. Zelfs als overheden zulke plain packaging alleen nog maar overwegen, begint de industrie al te dreigen met een gang naar de rechter.

Het verschil is natuurlijk dat er bij die hoesjes voor de sigarettenfabrikanten niets verloren gaat, maar juist een welkome vorm van sluikreclame is. De wellicht minder wenselijke aanpassingen van het merkbeeld, die bijvoorbeeld associaties met cannabis oproepen, nemen ze graag voor lief.

Gratis

Maar dat de tabaksindustrie zo'n marketingkans aan de ondernemersgeest van anderen zou overlaten, is een naïeve gedachte. En in het geval van Marlboro is aan te tonen dat Philip Morris de hoesjes ook zelf verspreidt. Websites die de weg wijzen naar gratis producten, zoals FreeSampleMaster.com, verwijzen voor een gratis Marlboro iPhone-hoesje naar de Amerikaanse website Marlboro.com. Om daar in te komen moet men zich registreren met de nummers van een Amerikaans rijbewijs en social security, om aan te tonen dat je ouder dan 21 bent. Bovendien moet de bezoeker verklaren te roken. Onder de Amerikaanse regelgeving is het namelijk toegestaan merchandising voor tabaksproducten te verspreiden onder meerderjarigen.

Merchandise werkt

De tabaksindustrie verspreidt de hoesjes voor smartphones met merkuitingen van tabaksmerken dus zelf en treedt niet op wanneer andere aanbieders dat ook en tegen betaling doen. Het laat zich raden waarom.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelde op basis van verschillende onderzoeken namelijk vast dat tieners die merchandise bezitten waarop de namen en logo's van sigarettenmerken staan, vier keer meer kans hebben om te (gaan) roken, dan tieners die zulke spullen niet hebben – zelfs als het om jongeren gaat die zeggen dat ze niet van plan zijn te gaan roken.

Tieners die met dit soort spullen rondlopen, zijn tussen hun leeftijdsgenoten wandelende reclamezuilen voor tabaksmerken. In de meeste gevallen krijgen ze de reclameartikelen van hun ouders of volwassen vrienden.