De NSO, brancheorganisatie voor de tabaksdetailhandel, zegt op te komen voor de kleine tabakswinkelier. Maar is dat wel zo? In een serie van negen artikelen wordt de belangenverstrengeling met industrie en supermarkt onthuld. De tabaksindustrie wil maar één ding: zoveel mogelijk verkooppunten. Deel vijf: De twee NSO-voorlieden Janwillem Burgering en Jos Zuijdwijk zijn druk aan het vergaderen. Maar met wie en wat levert het hun achterban op?

Door Stella Braam

Het kerstfeest voor kleine tabakswinkeliers moet behoorlijk zijn verknald. Dat stond in het vorige deel van deze serie. Uw grootste concurrent de supermarkt moet tabak blijven verkopen, lazen ze in hun blad Tabak2Day. De boodschap werd gebracht door hun voorzitter Jos Zuijdwijk en door Janwillem Burgering die zich directeur van de NSO noemt. Wie zijn deze twee?

Over zichzelf geeft Janwillem Burgering weinig prijs. Volgens het Kadaster woont de beginvijftiger die in Nijmegen werd geboren, samen met zijn vrouw in een monumentaal pand aan de Witttevrouwensingel in Utrecht. In een artikel in Tabak2Day werd eens vermeld dat Burgering gestudeerd heeft "aan de Vrije Universiteit in Amsterdam (postdoctorale opleiding verenigingsmanager II) en aan de Rijksuniversiteit Utrecht (doctoraal Nederlands recht, afstudeerrichting bedrijfs- en sociaal economisch recht)."

Burgering geeft zich uit als directeur van de NSO. Maar dat klopt niet, in werkelijkheid is hij de directeur van het Bureau voor de Tabaksdetailhandel bv., een van de bv's in de overvolle postbus 262 te Leidschendam.

Wat doet die Tabaksdetailhandel bv eigenlijk? Wel, die voert onder meer het secretariaat van de NSO en is betrokken bij het maken van beleid voor de kleine tabaksverkopers. Daarnaast mag Burgerings' bv overeenkomsten aangaan, voor NSO en de aan de NSO gelieerde tabaksstichtingen in Postbus 262. Stichting TabakPlus bijvoorbeeld. Stichting Promotie Tabakdetailhandel. De Stichting Fonds voor de Tabaksspeciaalzaken. Burgerings' BV werkt dus voor een trits stichtingen die allemaal dezelfde voorzitter hebben: Jos Zuijdwijk, de man die ook als voorzitter van de NSO in de boeken staat.

De in 1955 geboren Zuijdwijk die volgens zijn LinkedIn-profiel HEAO-onderwijs heeft gevolgd, bestierde een tabakszaak in Leidschendam. Daarnaast heeft hij een eigen adviesbureau: de in Den Haag gevestigde Jos Zuijdwijk Advies bv. 

MKB-Nederland

Zuijdwijk en Burgering hebben, kortom, de nodige invloed op de belangenvereniging van de kleine tabakswinkeliers en hun aanverwante stichtingen. De twee hebben nauwe banden met MKB-Nederland die voor de belangen opkomt van werkgevers in het midden- en kleinbedrijf. Zuijdwijk was volgens de Kamer van Koophandel bestuurder (van 7 juni 2004 tot 9 juli 2008) van MKB Leidschendam-Voorburg. Daarna is hij daar bureaumanager geworden. Zijn kompaan Burgering zit in het hoofdbestuur van de MKB, namens de detailhandel en (winkel)ambacht.

Waarom dat belangrijk is? Het MKB heeft een gezamenlijk beleidsbureau met werkgeversorganisatie VNO-NCW. Dat bureau wordt geleid door Niek Jan van Kesteren, algemeen directeur van VNO-NCW. Het is bekend dat Van Kesteren de tabaksindustrie een warm hart toedraagt.

Het MKB trekt samen op met werkgeversorganisatie VNO-NCW, ook als het om tabak gaat en altijd in het voordeel van de tabaksindustrie. In een e-mail van 4 januari 2013 stuurden de Stichting Sigarettenindustrie en VNK (shag) een brief over een tabakskwestie naar Economische Zaken, Financiën, en VWS. Zij schreven: "Onze reactie is afgestemd met VNO-NCW en MKB Nederland die de generieke inslag van deze schriftelijke inbreng ondersteunen." En zo zijn er meer voorbeelden.

Het MKB houdt kantoor in Den Haag maar maakt ook gebruik van Postbus 262, de postbus van het tabakssyndicaat. Brieven voor het project "De ambitieuze MKB-er innoveert met ICT" moeten hiernaartoe worden gestuurd. Boegbeeld van dit project is overigens Willem Vermeend die voor de PvdA Tweede Kamerlid, staatssecretaris en minister is geweest. Zou hij zijn post zelf uit de postbus moeten vissen?

Detailhandel Nederland

Burgering zit ook in het bestuur van Detailhandel Nederland die de collectieve sociale en economische belangen behartigt van naar eigen zeggen 110.000 winkeliers in ons land. De domeinnaam Detailhandel-Nederland.nl is van oud supermarkten-directeur Theo Roos en maakt ook gebruik van de bekende postbus.

Ook Detailhandel Nederland zet zich in voor de belangen van de tabaksindustrie. "Geachte heren, graag kort uw aandacht voor het volgende..." zo begint bijvoorbeeld een e-mail  (17 januari 2013) van Detailhandel Nederland aan de ministeries van Economische Zaken, Financiën en Volksgezondheid. De mail die verstuurd is door een woordvoerder van wie de naam is weggelakt, gaat over het tabaksontmoedigingsbeleid vanuit Brussel. Detailhandel Nederland is tegen de Brusselse antirookmaatregelen, vooral tegen "het willen verbieden van diverse smaken en het praktisch eenvormig willen maken van verpakkingen."

De NSO wil niet meewerken aan deze serie en levert daarom geen commentaar. Jammer, want we hadden Burgering bijvoorbeeld graag gevraagd in hoeverre hij het voortouw neemt als tabak voorbij komt in de vergaderingen bij het MKB en Detailhandel Nederland.

Niets, helaas

Kortom, de twee NSO-heren hebben het maar druk met hun stichtingen, bestuursfuncties en afvaardigingen in allerlei organen. Maar wat levert het hun achterban, de kleine tabakswinkeliers, eigenlijk op? Niets, helaas: de tabaksspeciaalzaak is in snel tempo aan het uitsterven, zie dit onderzoek dat NSO op 31 oktober 2011 publiceerde.

Binnenkort deel 6 met de vraag: Wat is de rol van de industrie in het tabakssyndicaat van postbus 262?

Eerdere delen lezen? Deel 1. Deel 2. Deel 3. Deel 4. Latere delen lezen? Deel 6. Deel 7. Deel 8. Deel 9. Deel 10. Deel 11.

Op de hoogte blijven van nieuwe afleveringen van deze serie en ander nieuws? Meldt u dan aan voor de nieuwsbrief. Dat kan in de rechterkolom van deze pagina of via de homepage.