De NSO, brancheorganisatie voor de tabaksdetailhandel, zegt op te komen voor de kleine tabakswinkelier. Maar is dat wel zo? In een serie van negen artikelen wordt de belangenverstrengeling met industrie en supermarkt onthuld. De tabaksindustrie wil maar één ding: zoveel mogelijk verkooppunten. Deel vier: Kleine tabakswinkeliers lijken het vertrouwen in hun belangenvereniging te verliezen.

Door Stella Braam

Het is eind december 2013. Frank Evers, eigenaar van een tabaksspeciaalzaak te Hillegom, bladert door Tabak2Day, het vak- annex reclameblad dat NSO-leden gratis in de bus krijgen. Zijn oog valt op een opmerkelijk dubbelinterview met Janwillem Burgering en Jos Zuijdwijk. Burgering gaat door het leven als directeur van de NSO en Zuijdwijk is voorzitter van deze spreekbuis voor de Nederlandse tabakswinkeliers.

In het dubbelinterview proberen de twee hun leden ervan te overtuigen waarom ze de supermarkten die steeds meer sigaretten verkopen, deze omzet moeten blijven gunnen.

NSO-voorzitter Zuijdwijk: "Praktisch gezien kunnen wij niet eens alle tabak verkopen. Bovendien is de vraag onder welke voorwaarden je tabak mag verkopen. Als een beperking tevens betekent dat je als tabaksverkoper geen andere assortimenten mag voeren, dan verdien je niets meer. Dat heeft dus geen zin."

Heeft onze voorzitter ze nog wel op een rijtje, vraagt tabakswinkelier Frank Evers zich af: "Je hebt immers geen andere producten meer nodig als je de enige zaak in een gemeente bent die tabak mag verkopen." Ook de opmerking van de voorzitter dat de kleine winkel praktisch gezien niet alle tabak kan verkopen, is onzin. "Er is voor de bestaande tabaksspeciaalzaken absoluut geen logistiek probleem om de goederenstroom af te handelen", zegt Evers. "Daar zijn met de groothandel uitstekende afspraken over te maken. "

Schrik aanjagen

NSO-directeur Janwillem Burgering zegt in Tabak2Day: "Als er een vergunningenstelsel komt voor de verkoop van tabak, dan is de kans groot dat het supermarktenkanaal met de vergunningen aan de haal gaat."

Burgering probeert zijn achterban welbewust schrik aan te jagen, meent Evers. "Zijn vooronderstelling slaat nergens op." Evers volgt de discussie over het beperken van de verkooppunten op de voet. Hij ergert zich er nog steeds aan dat de motie van toenmalig SP-Kamerlid en straffe roker Jan Marijnissen in 1996 niet is uitgevoerd. De motie om de verkoop van tabak te beperken tot tabaksspeciaalzaken werd door de Tweede Kamer wel aangenomen.

Evers: "Een tabaksvergunning voor supermarkten staat haaks op de wens van gezondheidsorganisaties om tabak uit de supermarkten te weren, en ook op het standpunt van diverse politieke partijen." Bij het Kamerdebat, begin oktober 2013 over de Wijziging van de Tabakswet, werden opnieuw moties ingediend om paal en perk te stellen aan het grote aantal verkooppunten van tabak (zo'n 60-duizend, aldus de gezondheidsorganisaties). De moties van de SP, ChristenUnie, D66 en het CDA wisten echter geen van allen een meerderheid te behalen. Coalitiepartijen VVD en PvdA willen die stap niet zetten.

Prima idee

Nadat het dubbelinterview in Tabak2Day verschenen was, werd Evers door diverse verontruste collegae gebeld. "Heeft het nog wel zin", vroegen zij, "om lid te blijven van de NSO?" Of zij ook naar de NSO zelf hebben gebeld, is niet bekend. Het NSO-bestuur kreeg in elk geval wel een woedende brief van een eigenares van een tabaksspeciaalzaak in een gemeente te Zeeland.

Zij noemt het een prima idee van de Kamerleden die ervoor pleiten om het aantal verkooppunten te beperken, "het instrument om leeftijd in de gaten te houden." Het is "beter controleerbaar en een stukje ontmoediging op rookgebied. [...] Nu is een rookproduct op elke hoek van de straat te verkrijgen: te gek voor woorden." Uit een eerder artikel op deze site blijkt dat de vele verkooppunten van tabak niet te handhaven zijn door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

De eigenares van de tabaksspeciaalzaak wil dat de echte tabaksspeciaalzaak wordt uitverkoren om exclusief tabakswaren te verkopen. Een zaak waar alleen rookwaren, Lotto en Staatsloten mogen worden verkocht, een bedrijf "waar jongeren onder de 18 geen zaken hebben." Ze is "erg boos" op deze twee "NSO-heren".

Wie zijn die twee "NSO-heren" eigenlijk? Dat staat in deel 5, binnenkort op de site.

De NSO wil niet meewerken aan deze serie en levert daarom geen commentaar.

Eerdere delen lezen? Deel 1, deel 2, deel 3. Latere delen lezen? Deel 5. Deel 6. Deel 7. Deel 8. Deel 9. Deel 10. Deel 11.

Op de hoogte blijven van nieuwe afleveringen van deze serie en ander nieuws? Meldt u dan aan voor de nieuwsbrief. Dat kan in de rechterkolom van deze pagina of via de homepage.