In Frankrijk zijn vorig jaar 6,2 procent minder sigaretten verkocht. Het is voor het eerst sinds 2004 dat het volume van de sigarettenverkopen zo sterk is gedaald. Achtereenvolgende verhogingen van de tabaksaccijns – een pakje sigaretten kost nu 7 euro – en de opmars van de elektronische sigaret, met nu 1 miljoen dagelijkse gebruikers in Frankrijk, worden genoemd als de oorzaken van de daling.

Door Bas van Lier

In waarde zijn de sigarettenverkopen gelijk gebleven, meldt de website Challenges. Woensdag maakte het Franse ministerie van Financiën bekend dat ook de inkomsten uit tabaksaccijnzen nagenoeg gelijk waren gebleven in vergelijking met 2012. De inkomsten bedroegen in 2013 11.817 miljard euro.

Tegelijkertijd liet het ministerie weten dat de Franse douane vorig jaar 430 ton illegale tabak had weten te onderscheppen, een stijging van 16 procent ten opzichte van 2012, maar niet zoveel als in 2011 toen een record van 462 ton in beslag werd genomen. 6,3 Procent van de in 2013 onderschepte sigaretten betrof door particulieren via internet bestelde sigaretten. 84 Ton werd op aanwijzing van de Franse douane in het buitenland onderschept.

Uit het EU-onderzoek Attitudes of Europeans towards tobacco van mei 2012 valt op te maken dat in maart 2012 28 procent van de Fransen rookte, precies het Europees gemiddelde. Nederland zat daar toen iets onder met 24 procent.

De accijns op sigaretten zijn in Frankrijk op 1 juli 2012 en op 1 juli 2013 verhoogd. Om te voorkomen dat tabaksfabrikanten met prijsverlagingen zouden proberen de prijs van sigaretten gelijk te houden, bepaalde de staat dat een pakje sigaretten in beide jaren 40 cent duurder moest worden, een prijsverhoging van respectievelijk 6,5 en 5 procent. Door een BTW-verhoging per 1 januari 2014 kost een pakje Marlboro (20 sigaretten) in Frankrijk nu rond de 7 euro. Accijns maken daar 64,7 procent van uit. In Nederland kost een pakje Marlboro (19 sigaretten) 6 euro en is het accijnspercentage 57 procent. Dure sigaretten blijken het beste middel te zijn om het tabaksgebruik te ontmoedigen, zie dit eerdere artikel op deze site.

Smokkel

De tabaksindustrie zal de nieuwe cijfers vast gebruiken om haar veelgebruikte argument te onderstrepen dat prijsverhogingen smokkel van goedkopere illegale sigaretten in de hand werken. Maar uit het feit dat de hoeveelheden van in beslag genomen sigaretten over de jaren sterk fluctueren, valt eerder op te maken dat deze cijfers juist geen communicerende vaten met de sigarettenprijzen vormen. Er is geen verband tussen de prijs van sigaretten en de grootte van de illegale markt, blijkt uit onderzoek van de onderzoeksgroep van Joossens (Tobacco Control 2012; 0: 1-7).

De opbrengsten uit tabaksaccijnzen zijn in Frankrijk geoormerkt voor een aantal specifieke bestemmingen. De 11 miljard euro van 2013 worden gebruikt om zorgkosten te dekken en sociale voorzieningen voor bepaalde groepen te verbeteren.

Volgens Challenges berekende de Franse overheid in 2012 dat de directe kosten van ziekten die samenhangen met tabaksgebruik 12 miljard euro belopen. Enkele jaren eerder kwam twee economen op een veel hoger bedrag uit. Zij telden ook de kosten van preventieprogramma's en de verliezen als gevolg van vroegtijdig overleden mensen mee en kwamen op een bedrag uit van 48 miljard euro per jaar.