De NSO, brancheorganisatie voor de tabaksdetailhandel, zegt op te komen voor de kleine tabakswinkelier. Maar is dat wel zo? In een serie van negen artikelen wordt de belangenverstrengeling met industrie en supermarkt onthuld. De tabaksindustrie wil maar één ding: zoveel mogelijk verkooppunten. Deel twee: de supermarkt als vijfde colonne in de winkeliersvereniging.

Door Stella Braam

In deel 1 stond dat NSO een postbus deelt met de grootste concurrent: CBL, Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, de supermarktketen. Postbus 262 te Leidschendam. De factuur van die postbus wordt betaald door een bv: ene Mr. M.J. Roos bv.

Wie schuilt achter de bv die de postbus zo gastvrij openstelt voor de noodlijdende tabakswinkeliers? Deze zijn, zoals bekend, amper opgewassen tegen het verkoopgeweld van de supermarkten die steeds meer sigaretten (2012: 49,3 procent) verkopen. Zelfs de tankstations verkopen meer sigaretten (2012: 25,9 procent) dan de kleine tabaks- en gemakswinkel (2012: 19,2 procent).

Mr. M.J. Roos bv blijkt van ene Mattheus Johannes Roos te zijn, kort: Theo Roos. We vinden die bv weer terug in de bekende postbus, net als drie van zijn andere bedrijven: Pro-Sec Leidschendam B.V., Pro-Sec en Financieringsmaatschappij Pro-Sec B.V..

Website van meneer Roos

Eigenaar Theo Roos is voor insiders een bekende grootheid in de supermarkt-, tabaks- en alcohollobby. Jarenlang, tot 2010, was hij de directeur van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), de koepel van de supermarkten. Daarna werd hij adviseur van het bestuur. Tegenwoordig zit hij in de commissie Hoofdproductschap Akkerbouw, en ook in het Georganiseerd Overleg Levensmiddelen waarvan hij de voorzitter is. Namens het CBL voert hij de cao-onderhandelingen met de vakbonden. Domeinnaamhouder van de website van het CBL is zelfs de mr. M.J. Roos B.V.

Verrassend genoeg blijkt de website van de NSO óók in het bezit van meneer Roos te zijn. Vreemd, Mr. Supermarkt de eigenaar van de website van de kleine tabakswinkeliers? De supermarkt is juist hun grootste concurrent:

Burgering en Roos

De invloed van de supermarktbranche blijft niet beperkt tot het bezit van de website voor de kleine tabaksverkopers. Al in 1999 blijkt dat de NSO, volstrekt tegen het belang van de kleine tabakswinkelier in, keihard streed voor de verkoop van tabak door de supermarkten. Theo Roos van de supermarkten trok daarin samen op met Janwillem Burgering die zich uitgeeft voor directeur van de NSO (maar dit niet is, zoals bleek uit deel 1).

In die tijd speelde oud-minister van Volksgezondheid wijlen Els Borst met de gedachte om de verkoop van tabak in tankstation en supermarkt te verbieden. Dat was goed nieuws voor de tabaksspeciaalzaak. Maar in een artikel in januari 1999 in het Eindhovens Dagblad gingen Burgering en Roos gezamenlijk tekeer tegen het plan van Borst. Roos blijkt een volleerd tabakslobbyist, gebruikmakend van dezelfde retoriek die we van partijen als Philip Morris kennen: "Het levert geen enkele bijdrage aan het terugdringen van het roken. Mensen komen ook in zo'n opzet toch wel aan hun rokertje. Dus je praat alleen over een verschuiving. Er komen meer speciaalzaken of mensen kopen maar meteen een hele slof."

Burgering was het, vreemd genoeg, volledig met de supermarktdirecteur eens. Hij verafschuwde het plan en zag het beeld opdoemen van een "winkel met een politieman ervoor en een hek er omheen", vertelde hij het Eindhovens Dagblad. De winkelier zou een soort "onbezoldigd ambtenaar" worden om de accijnzen te innen. En: "Als met rookwaren een godsvermogen is te verdienen, zullen ook anderen een vergunning aanvragen." Een luchtballon, waait wel over, oordeelden Burgering en Roos.

Overigens trokken Roos en Burgering niet alleen samen op in de tabak maar ook in de alcohol. Beiden zaten in het bestuur van de Stichting Platform Verkoop Alcoholhoudende Dranken voor Thuisgebruik (PVAD).

Lobby met VNO/NCW

Uit via de Wet openbaarheid van bestuur opgevraagde documenten, blijkt dat Theo Roos als CBL-directeur hoogstpersoonlijk voor tabak lobbyde op het ministerie van Volksgezondheid. Zo maakte Roos het ministerie, in een brief van 30 maart 2001, duidelijk dat hij de tabak niet uit de supermarktschappen wil. Hij schreef dat "wij de door U voorgestelde kanalisering van de tabaksverkoop afwijzen. Voor de argumentatie verwijzen wij U kortheidshalve gaarne ook naar de inbreng van VNO/NCW [...]" Dat VNO-NCW via directeur Van Kesteren een warm hart voor de tabaksindustrie heeft, is bekend.

Blijkbaar streed het CBL, samen met de werkgeversorganisatie, in de lobby om de tabakswaren in de supermarkten te houden – en dus ook samen met de belangenbehartiger van de kleine tabakswinkeliers. Infiltreren de supermarkten nog steeds in de winkeliersvereniging? Dat leest u in deel 3, binnenkort op deze site.

Latere delen lezen? Klik hier om deel 3 te lezen. Deel 4. Deel 5. Deel 6. Deel 7. Deel 8. Deel 9. Deel 10. Deel 11.

De NSO wil niet aan deze serie meewerken en levert dus geen commentaar.