Het kabinet gaat er niet over en houdt beleggingen van individuele beleggingsfondsen niet in de gaten en vindt daarom niets. Dat antwoordt staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid deze week op vragen van SP-Kamerlid Henk van Gerven. En dus zal het kabinet geen telefoontje plegen naar het ABP met het verzoek om die miljard euro die het staatspensioenfonds belegt in de tabaksindustrie in gezondere bedrijven te stoppen.

Door Broer Scholtens

Van Gerven stelde eind november vorig jaar vragen aan de staatssecretaris, na het bericht op TabakNee dat Nederlandse pensioenfondsen, waaronder het pensioenfonds voor overheidspersoneel ABP, naar schatting drie tot vier miljard euro pensioengeld beleggen in tabak.

Staatssecretaris Van Rijn maakt in zijn antwoorden korte metten met vragen hierover. "Ik kan geen uitspraken doen over de omvang van beleggingen van de Nederlandse pensioenfondsen in de tabaksindustrie. De Nederlandse bank (DNB) houdt toezicht op pensioeninstellingen", antwoordt hij.

‘Beleggen in tabak is legaal’

Pensioenfondsen, als het ABP, zijn zelf verantwoordelijk voor hun beleggingsbeleid, schrijft de staatssecretaris van Volksgezondheid, mede namens minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem. Het ABP, zo schrijft Van Rijn, is een zelfstandige pensioenuitvoerder en geen onderdeel van de staat.

"Beleggen in bedrijven die tabak produceren is in Nederland legaal. Het FCTC-verdrag (van de WHO/Verenigde Naties) heeft betrekking op overheden maar is niet van toepassing op zelfstandige ondernemingen. Het ABP-bestuur legt over het beleggingsbeleid verantwoording af aan de achterban en de stakeholders, waaronder de overheidswerkgevers. Het beleggingsbeleid wordt regelmatig besproken. Het kabinet ziet gezien bovenstaande geen reden een oproep te doen aan het ABP."

Het kabinet voelt zich dan ook niet aangesproken door de oproep van TabakNee, en in het verlengde daarvan het verzoek van kamerlid Van Gerven, te stoppen met beleggen in tabak. Het ABP zal dit niet worden gevraagd, is de conclusie van de antwoorden aan de Tweede Kamer, die met een vertraging van vele weken naar buiten zijn gekomen.

ABP verandert niets

Het ABP was begin januari al op de hoogte van dit kabinetsbesluit. "Dank voor uw email", schreef de woordvoerder van pensioenuitvoerder APG, dat de pensioengelden van ABP beheert, op 7 januari aan TabakNee. "Op beleidsniveau zijn er geen veranderingen opgetreden ten aanzien van het beleggen in tabaksbedrijven", antwoordt hij op vragen van de redactie. "Als er beleggingtechnische redenen zijn, zullen we veranderingen doorvoeren, maar daarover treedt ABP niet in detail." In gewone taal: we blijven beleggen in tabak, tenzij dat uit beleggingsoogpunt niet slim meer is.

Het terughoudende tabaksbeleid van het kabinet is weinig principieel en slechts ingegeven door een formele en juridische interpretatie. Het kabinet zou het bestuur van het ABP getrapt kunnen verzoeken zijn tabaksbeleggingen de deur uit te doen onder meer via de werkgeversraad waarin werkgevers binnen overheid en onderwijs vertegenwoordigd zijn. Het kabinet zal dat voorlopig niet doen, gezien de antwoorden deze week aan de Tweede Kamer. Het is het zoveelste bewijs dat de overheid de gezondheidsschade die tabak aanricht maar van secundair belang vindt.