In het afgelopen jaar hebben 23 Europarlementariërs contacten met tabakslobbyisten gemeld in het Europees Transparantieregister. Dertien van hen hebben nu ook zitting in het huidige Europees Parlement. De contacten gaan in tegen artikel 5.3 van het FCTC-verdrag.

Door de webredactie

Sinds het nieuwe Europees Parlement is aangetreden, op 16 juli, hebben alweer twee Europarlementariërs een ontmoeting gehad met tabakslobbyisten, meldt SmokeFree Partnership in een post op X. TabakNee ontdekte dat nog eens elf parlementsleden die in het nieuwe parlement herkozen zijn, in het afgelopen jaar als lid van het vorige parlement ook contacten met lobbyisten hadden. Het gaat veelal om rechtse en extreemrechtse politici, maar ook christendemocraten en een sociaaldemocraat. Ze werden bezocht door lobbyisten van Philip Morris International (PMI), British American Tobacco (BAT), Swedish Match en brancheorganisaties.

De ontmoetingen zijn een inbreuk op de bepalingen in artikel 5.3 van het Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (FCTC) van de Wereldgezondheidsorganisatie. Dat schrijft immers voor dat partijen die het verdrag ondertekenden, waaronder de Europese Unie, bij het ontwikkelen van tabaksbeleid geen invloed moeten dulden van de tabaksindustrie. Hoewel het verdrag in principe bindend is voor alle onderdelen van de overheid die het FCTC-verdrag heeft ondertekend, inclusief parlementen en andere vertegenwoordigende organen, vinden nog steeds veel parlementariërs dat zij zelf moeten kunnen beslissen met wie ze willen praten.

In 2014 zei VVD-politicus en toenmalig Europarlementariër Hans van Baalen tegen TabakNee: “Ja, dat verdrag ken ik natuurlijk. En nee, ik vind dat parlementariërs, of ze nou lid zijn van het Europees Parlement, de Tweede Kamer of de Eerste Kamer, het recht hebben met eenieder te spreken. Met wie ik spreek bepaal ik.”

Lobby focust op herziening tabaksrichtlijnen

Dat ten minste dertien zittende Europarlementariërs openstaan voor gesprekken met tabakslobbyisten is zorgelijk in het licht van de herzieningen van de Tabaksproductenrichtlijn (TPD) en de Accijnzenrichtlijn, die in de huidige zittingsperiode is voorzien. Bij de vorige herziening van de TPD, in 2014, had alleen al Philip Morris een leger van 161 lobbyisten in stelling gebracht om de beleidsvorming te beïnvloeden. Uit gelekte documenten bleek hoe systematisch PMI daarbij te werk ging.

Wie in het Transparantieregister van de Europese Unie zoekt op ‘tobacco’ krijgt 132 resultaten, waarvan er 34 naar antitabaks- en gezondheidsorganisaties verwijzen en dus bijna 100 organisaties die de nicotinelobby vertegenwoordigen. De inzet van de lobby bij de komende herziening van de TPD zal vooral gericht zijn op het beperken van nieuwe regelgeving voor alternatieve rookwaren als e-sigaretten, verhitte tabak en nicotinezakjes.

Dertig keer lobbycontact

TabakNee vond via de webpagina Search MEP meetings en een pagina met zoekresultaten de volgende ontmoetingen van Europarlementariërs met lobbyisten in de periode tussen 11 juli 2023 en 11 juli 2024. Het gaat om dertien parlementsleden die nu zitting hebben in het Europees Parlement. Zij worden vermeld met hun huidige lidmaatschappen van commissies. In totaal hadden zij 14 contacten.

In dezelfde periode hadden nog tien parlementsleden die niet terugkeerden in het nieuwe parlement in totaal 16 contacten met lobbyisten. Van hen waren zes lid van de Europese Volkspartij-fractie (EPP), drie van Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), twee van Renew Europe en een van de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D).

Huidige Europarlementariërs die in het afgelopen jaar contact hadden met tabakslobbyisten:

Thierry Mariani
Patriots for Europe, Rassemblement National, Frankrijk
DEVE Ontwikkelingssamenwerking, lid
INTA Internationale handel, lid
Datum: 11-07-2024
Contact met: Tobacco Europe AISBL
Onderwerp: uitdagingen van de sector met betrekking tot nicotineproducten op Europees niveau

Markus Ferber
EPP, Christlich-Soziale Union in Bayern, Duitsland
FISC Belastingaangelegenheden, vicevoorzitter
ECON Economische en monetaire zaken, lid
TRAN Transport en Toerisme, plaatsvervangend lid
Datum: 25-06-2024
Contact met: Philip Morris International
Onderwerp: aankomende revisies van de Tabaksproductenrichtlijn en Tabaksaccijnzenrichtlijn

Isabel Benjumea
EPP, Partido Popular, Spanje
BUDG Begroting, lid
ECON Economische en monetaire zaken, lid
Datum: 24-04-2024
Contact met: Philip Morris International
Onderwerp: Accijnzen

Tom Vandendriessche
Patriots for Europe, Vlaams Belang, België
LIBE Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken, lid
IMCO Interne markt en consumentenbescherming, plaatsvervangend lid
Datum: 18-04-2024
Contact met: Philip Morris International
Onderwerp: Gezondheidsbeleid

Charlie Weimers
ECR, Sverigedemokraterna, Zweden
LIBE Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken, vicevoorzitter
AFCO Constitutionele zaken, lid
Datum: 19-03-2024
Contact met: Swedish Match
Onderwerp: EU snus-wetgeving

Gabriel Mato
EPP, Partido Popular, Spanje
INTA Internationale handel, lid
AFET Buitenlandse zaken, plaatsvervangend lid
AGRI Landbouw en plattelandsontwikkeling, plaatsvervangend lid
PECH Visserij, plaatsvervangend lid
Datum: 07-02-2024
Contact met: British American Tobacco
Onderwerp: ‘Ontmoeting’

Angelika Niebler
EPP, Christlich-Soziale Union in Bayern, Duitsland
ITRE Industrie, onderzoek en energie, lid
AFET Buitenlandse zaken, plaatsvervangend lid
JURI Juridische zaken, plaatsvervangend lid
SEDE Veiligheid en defensie, plaatsvervangend lid
Datum: 30-01-2024
Contact met: Bundesverband der Tabakwirtschaft und neuartiger Erzeugnisse
Onderwerp: EU gezondheidsbeleid

Nacho Sánchez Amor
S&D, PSOE, Spanje
AFET Buitenlandse zaken, lid
DROI Mensenrechten, lid
LIBE Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken, plaatsvervangend lid
Datum: 28-11-2023
Contact met: British American Tobacco Iberia
Onderwerp: de toekomst van tabak

Dolors Montserrat
EPP, Partido Popular, Spanje
PET Verzoekschriften, vicevoorzitter
ENVI Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, lid
SANT Volksgezondheid, lid
LIBE Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken, plaatsvervangend lid
Datum: 28-11-2023
Contact met: British American Tobacco
Onderwerp: Gezondheidsbevordering

Anders Vistisen
Patriots for Europe, Dansk Folkeparti, Denemarken
Lid van het Bureau van het Parlement
PETI Verzoekschriften, lid
INTA Internationale handel, plaatsvervangend lid
ENVI Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, plaatsvervangend lid
Datum: 25-10-2023
Contact met: Philip Morris International
Onderwerp: Tabaksindustrie

Camila Laureti
S&D, Partito Democratico, Italië
Vicevoorzitter van het Parlement
AGRI Landbouw en plattelandsontwikkeling, lid
FISC Belastingaangelegenheden, lid
ECON Economische en monetaire zaken, plaatsvervangend lid
Datum: 26-09-2023
Contact met: Confederazione Nazionale Coldiretti, Philip Morris International
Onderwerp: ‘Dossier 2023’

Anders Vistisen
Patriots for Europe, Dansk Folkeparti, Denemarken
Lid van het Bureau van het Parlement
PETI Verzoekschriften, lid
INTA Internationale handel, plaatsvervangend lid
ENVI Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, plaatsvervangend lid
Datum: 20-09-2023
Contact met: Philip Morris International
Onderwerp: Tabaksindustrie

Johan van Overveldt
ECR, Nieuw-Vlaamse Alliantie, België
Lid van het Bureau van het Parlement
BUDG Begroting, voorzitter
ECON Economische en monetaire zaken, lid
FISC Belastingaangelegenheden, lid
Datum: 19-09-2023
Contact met: Philip Morris International
Onderwerp: Tabaksbeleid

Günther Sidl
S&D, Sozialdemokratische Partei Österreichs, Oostenrijk
ENVI Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid, lid
ITRE Industrie, onderzoek en energie, plaatsvervangend lid
Datum: 11-07-2023
Contact met: Philip Morris International
Onderwerp: Algemene uitwisseling van gezichtspunten