De gezondheidscommissie van het Ierse parlement begint in de week van 20 januari met openbare hoorzittingen over de voorgenomen invoering van plain packaging (uniforme sigarettenverpakkingen)in Ierland. Ook vertegenwoordigers van de tabaksindustrie zullen worden gehoord. Maar de Ierse minister van Gezondheid Reilly is niet bang voor de industrie en ook niet voor mogelijke juridische procedures.

Door Bas van Lier

Het wetsvoorstel om in Ierland voor sigaretten uniforme verpakkingen met grote gezondheidswaarschuwingen voor te schrijven, werd op 19 november 2013 aangenomen door de Ierse regering. Het voorstel maakt deel uit van een veelomvattend en samenhangend beleid van de Ierse minister van gezondheid James Reilly, met als doel dat Ierland in 2025 rookvrij zal zijn.

Met instemming van de minister besloot de gezondheidscommissie van de Oireachtas (het Nationale Parlement van Ierland bestaande uit Huis van Afgevaardigden én Senaat) de invoering van de plain packaging-wet te onderwerpen aan een openbare hoorzitting. De lijst van getuigen die daarvoor worden opgeroepen is nog niet bekend, maar intussen is wel duidelijk dat ook de tabaksindustrie zijn zegje mag doen.

Tegenstanders van de tabakslobby hadden aangevoerd dat het tabaksontmoedigingsverdrag (het FCTC-verdrag) van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat ook door Ierland is ondertekend, zo'n invloed van de tabaksindustrie op de besluitvorming verbiedt. Maar juridische adviseurs van de commissie stelden vast dat er geen juridische belemmering is voor vertegenwoordigers van de industrie om tijdens de hoorzittingen bewijsmateriaal naar voren te brengen.

Krachtige speech Reilly

Minister Reilly, zelf een arts, is echter niet bang voor de inbreng van de industrie. Hij gaf eerder aan deze wet 'zo perfect als mogelijk' te willen invoeren. In een indrukwekkende speech voor de gezondheidscommissie tijdens een zitting op 5 december 2013, zei hij bovendien te verwachten dat de tabaksindustrie de wet zal proberen tegen te houden met juridische procedures. "Ik zou verbaasd zijn als er geen juridische procedures komen. De reden voor mijn verbazing zou zijn dat de tabaksindustrie weet dat dit gaat werken en zich met hand en tand zal verzetten."

Reilly toont zich in zijn toespraak een strijdbaar politicus met maar één doel: bescherming van de gezondheid van de Ierse burgers en hun kinderen. "Als we vandaag zouden ontdekken dat een algemeen gebruikt product de helft van zijn gebruikers zou doden, dan is het, denk ik, geen al te grote sprong in de verbeelding om te bedenken dat iedereen alles zou doen om het probleem op te lossen. Als dit product vandaag op de markt zou worden gebracht, met de kennis die we er nu over hebben, dan zou het het daglicht niet zien en nooit legaal worden gemaakt."

Testen met kinderen

De minister voerde aan dat testen met kinderen uitwezen dat zij bestaande sigarettenverpakkingen aantrekkelijk vinden en er een goed gevoel bij krijgen. De verpakkingen zoals die in de wet worden voorgesteld, deden de kinderen daarentegen walgen en riepen bij hen de vraag op waarom iemand ooit zou willen gaan roken.

De minister liet geen misverstand bestaan over zijn vastberadenheid in deze zaak. "Er zijn altijd obstakels, juridisch of anderszins, voor iedere vorm van verandering. We moeten doen wat goed is, niet wat het makkelijkste is. Soms kijken we toe hoe anderen stappen zetten, maar er zijn ook tijden waarin we de leiding moeten nemen, en dit is zo'n moment. We moeten onze missie voortzetten. De uitdaging is dat we onze kinderen beschermen en dat is een uitdaging waarbij we niet mogen falen. Als we kunnen voorkomen dat de huidige generatie kinderen gaat roken, dan zal longkanker over dertig of veertig jaar een zeldzaamheid zijn."

De hele speech is hier te lezen.

Jammer dat we staatssecretaris Van Rijn die verantwoordelijk voor het tabaksbeleid is, nooit op zo'n vlammende speech hebben kunnen betrappen. Misschien kan hij stage gaan lopen bij de Ierse minister van Gezondheid? Dat scheelt op termijn duizenden doden.

Op de foto: minister van Gezondheid James Reilly toont voorbeelden van plain packaging.