Sigarettenautomaten zijn vanaf 1 januari 2014 verboden in Israël. De maatregel werd in 2011 al aangenomen, maar de uitvoering werd tot nu aangehouden omdat de automatenbranche "tijd nodig had om zich aan te passen", zo schrijft de Jerusalem Post.

Door Bas van Lier

Het verbod op verkoop van tabak via automaten is de uitvoering van een bepaling in het tabaksontmoedigingsverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie, het zogenoemde Framework Convention on Tobacco Control (FCTC-verdrag), dat Israël in 2005 ondertekende en ratificeerde. De automatenbranche, zonder twijfel gesteund door de tabaksindustrie, heeft tot de Israëlische Hoge Raad geprocedeerd tegen de wet. Maar de rechters verwierpen hun argumenten en stelden dat het automatenverbod belangrijk is voor de volksgezondheid en om het voor kinderen en jongeren minder makkelijk te maken om te beginnen met roken.

Het ministerie van Volksgezondheid heeft lokale overheden en de politie opgeroepen het verbod te handhaven, maar doet, opmerkelijk, via de krant ook de oproep aan het algemene publiek om het ministerie te tippen als zij ergens nog sigarettenautomaten tegenkomen.

Kinderen

In vele studies is aangetoond dat sigarettenautomaten het kinderen wel erg gemakkelijk maken om aan sigaretten te komen. Een Amerikaans onderzoek wees bijvoorbeeld uit dat kinderen van 13 elf keer zo vaak sigaretten uit een automaat kochten dan jongeren van 17.

China voerde in 2005 al een compleet verbod op sigarettenautomaten in. In 2011 volgde Engeland dat voorbeeld. Bij de Belgische regering leven plannen om een automatenverbod in te voeren. In Finland zullen tabaksautomaten per 1 januari 2015 tot het verleden behoren, zie dit artikel. 

Tabaksmunt

In Nederland haalde een motie van SP-Kamerlid Van Gerwen om ook in Nederland een verbod op sigarettenautomaten in te voeren dit najaar geen meerderheid in de Tweede Kamer.

In Nederland, ook ondertekenaar van het FCTC-verdrag, moeten sigarettenautomaten voorzien zijn van een leeftijdsverificatiesysteem, bijvoorbeeld met een tabaksmunt. Daarmee is verkoop onder de leeftijdsgrens – vanaf 1 januari 18 jaar – theoretisch niet mogelijk. In veel horecagelegenheden liggen de tabaksmunten echter voor het grijpen op de automaten zelf. Maar ook als dat niet het geval is, is het praktisch niet te controleren of de regels niet worden ontdoken.