Uit een interne presentatie van Philip Morris blijkt hoe minutieus de lobby tegen de antirookmaatregelen in Brussel is voorbereid, welke doelen er gehaald moeten worden en waar de speelruimte zit. Het belang van de Marlboro-producent is groot: als de plannen doorgaan kost het mogelijk tientallen procenten omzet. De presentatie leest als een oorlogsplan: "Reken op het onverwachte".

Door de webredactie

TabakNee wist de hand te leggen op honderden geheime documenten van Philip Morris International (PMI) die zeer recent zijn opgedoken. Met alle ins en outs over haar lobby in Brussel. De komende weken wordt de tabakslobby exclusief op deze site onthuld, inclusief de politici die daarvoor open hebben gestaan. Met speciale aandacht voor de Nederlandse Europarlementariërs.

In de honderden geheime documenten legt de Marlboro-producent haarfijn bloot hoe zij de lobby heeft aangepakt om invloed uit te oefenen op nieuwe Europese regelgeving die roken verder moeten ontmoedigen. Het gaat om de herziening van de Tabaksproductenrichtlijn, die in 2014 in Brussel moet worden afgerond en ingevoerd. Maar liefst 161 lobbyisten zijn in 2013 door Philip Morris op pad gestuurd. Dat was groot nieuws in binnen- en buitenland. Maar hoe ging de tabaksfabrikant precies te werk? Wie zijn die lobbyisten? Welke Europarlementariërs hebben zich laten beïnvloeden? Heeft de lobby effect gehad?

Masterplan Lausanne

Het is 11 januari 2013. In het Zwitserse Lausanne geeft Philip Morris International een PowerPointpresentatie. De slides van de presentatie zijn in het bezit van TabakNee. Er staat veel op het spel. Er liggen antirookvoorstellen op tafel die een financiële catastrofe zullen zijn voor de tabaksfabrikanten en hun aandeelhouders, zoals een verbod op smaaktoevoegingen aan sigaretten, het instellen van identieke verpakkingen met gezondheidswaarschuwingen die zo'n 65 tot 75 procent van de verpakking moeten beslaan en ga zo maar door.

Hoe is dit proces te beïnvloeden?

Op de bijenkomst in Lausanne wordt het Masterplan vertoond in de PowerPointpresentatie die punt voor punt doorneemt hoe de Europese Unie in elkaar zit, wat de doelen zijn van de Marlboro-producent en welke strategie is uitgedacht, oftewel welke strategische stappen tegen de antirookmaatregelen gaandeweg gezet moeten worden. Het leest als een oorlogsplan.

Eén ding is duidelijk: iedereen die een beetje politieke macht heeft rond deze tabaksproductenrichtlijn is een mogelijk lobbytarget, direct of indirect.

Volgens de presentatie moet het doel van de lobby het volgende zijn:

- 'Bepaalde regels en optionele clausules die in de richtlijn staan, moeten 'gedeleet' worden.'

- 'Gezondheidswaarschuwingen moeten op de onderkant van de verpakking komen te staan.'

- 'Duidelijk maken dat de markt achteruit gaat door een verbod op menthol- en dunne sigaretten.'

- 'Tegenhouden van extreme amendementen (identieke verpakkingen, volledig internetverbod, et cetera).'

Door ervoor te pleiten dat gezondheidswaarschuwingen onder op de pakjes komen te staan, zullen ze gedeeltelijk wegvallen in de schappen van de winkels. Ook wil Philip Morris inspelen op het economische effect van de maatregelen door te wijzen op wat een verbod op menthol- en dunne sigaretten voor de markt betekent, een argument dat kan helpen bondgenoten te vinden in ministeries van Economische Zaken. Daarnaast proberen ze identieke verpakkingen (plain packaging) waardoor hun onderscheidbaarheid van concurrerende merken wegvalt, tegen te houden, zoals ook het verbod van tabaksverkoop op internet.

'Plan voor het onverwachte'

Op de dia 'Wrap up – Focus 2013' staat dat er een 'group of blockers' verzameld moet worden, bondgenoten zoals bijvoorbeeld een groep Europarlementariërs die tegen de nieuwe regels zullen stemmen. Een ander punt: er is contact nodig met 'zwaargewichten', mensen met veel macht en inspraak binnen het regelgevingsproces. Verder zijn Europarlementariërs in sleutelcommissies belangrijk om die voor Philip Morris te winnen. Dat zijn niet alleen mensen bij de gezondheidscommissies, maar ook de groepen die gaan over interne markten, landbouw, industrie, energie en research.

Door in al die groepen mensen voor hun standpunten te winnen, kunnen ze op meerdere fronten druk uitoefenen op de nieuwe antirookmaatregelen. Ten slotte blijkt dat de tabakslobby op alles voorbereid dient te zijn. Onder aan de presentatie-dia staat het onheilspellende: 'Plan... for the unexpected.'

Als we andere slides van de presentatie samenvoegen ontstaat er een gedetailleerder beeld over de lobby van de Marlboro-producent:

- Iemand anders moet de mening van de industrie gaan uitdragen: indirect invloed uitoefenen is belangrijker dan direct. Ze zullen dus niet per se zelf op de deur van politici aankloppen, maar belangenorganisaties en commissies aanspreken en deze voor zich laten lobbyen. Denk aan de kleine winkeliers die op de bres moeten springen voor mogelijke inkomstendervingen.

- De nationale 'levels' (lees: overheden) zijn zeer belangrijk. Later in de presentatie wordt duidelijk dat de lidstaten zich zouden moeten uitspreken tegen het voorstel om gezondheidswaarschuwingen over 75 procent van een verpakking op te nemen. Ook moeten landen, zo wil Philip Morris, gaan benadrukken dat de gezondheidswaarschuwingen een inbreuk op het merkenrecht zijn. Landen moeten daarom hardop zeggen dat ze tegen plain packaging zijn.

- Organiseren van een kritische massa tegen de 'extreme' maatregelen.

- Verzekeren dat belangrijke politieke groeperingen 'in positie' zijn, lees: op de hand van de industrie, zodat ze zich tegen de maatregelen kunnen uitspreken.

- Dat er een dialoog ontstaat tussen het Europees parlement en de industrie (zodat ze hun punten nogmaals duidelijk kunnen maken).

- Timing – doorslaggevende factor om in 2014 een compromis te kunnen bereiken.

- In de Raad is het voor Philip Morris belangrijk om bondgenootschappen te vormen.

Strategie: Een coalitie creëren tussen Frankrijk, Polen, Italië en Duitsland. Spanje proberen te laten schuiven en het Verenigde Koninkrijk 'te neutraliseren'.

Inventarisatie

Wat is daar allemaal voor nodig? Philip Morris maakt een inventarisatie: de huidige 'consultants' moeten herbeoordeeld worden en zo nodig moeten er nieuwe worden ingehuurd. Ook is er een diepgaande analyse nodig van de Commissie en het werkprogramma dat wordt gevolgd. Er moet een tijdlijn komen waarop de belangrijkste internationale gebeurtenissen komen te staan. De belangrijkste spelers (mensen op machtige posities) rond de Tabaksproductenrichtlijn moeten in kaart worden gebracht, zoals ook de medestanders van de industrie.

Ten slotte wil Philip Morris haar aanwezigheid in Straatsburg verstevigen, waar het Europese Parlement gedeeltelijk zetelt.

De doelen zijn duidelijk. Nu moeten de lobbyisten kijken welke bijeenkomst wanneer plaatsvindt en wat daaraan vooraf moet worden bewerkstelligd. Daarover leest u in deel 2: Europese Volksgezondheid-Commissie bestormd door tabakslobbyisten

Andere delen lezen?

Deel 3
Deel 4
Deel 5

Wilt u meer weten over wat voor bedrijf Philip Morris is? Lees dan de vijfdelige serie 'Philip Morris onder het vergrootglas', te beginnen bij deel 1. 

Wilt u niets van deze serie missen? Meldt u zich dan aan voor de Nieuwsbrief. Ga naar de homepage waar u uw e-mailadres kunt invullen.