‘Schadelijk voor de reputatie van Rituals’ en ‘een hele rare combinatie’ zijn enkele reacties op de dubbele pet van Robert Polet, die zowel voorzitter van de raad van commissarissen van duurzaam cosmeticamerk Rituals is als lid van de raad van bestuur van Philip Morris International. ‘Dit biedt hem allerlei mogelijkheden voor informele lobby.’

Door Stella Braam en Astrid van Unen

Vorige week onthulde TabakNee dat Robert Bram Polet, oud-Unilever-man en voormalig CEO van Gucci en tegenwoordig voorzitter van de raad van commissarissen bij Rituals Cosmetics, tegelijk lid van de raad van bestuur van tabaksreus Philip Morris International (PMI) is. Rituals, het razendsnel groeiende Nederlandse cosmeticabedrijf dat wereldwijd actief is, profileert zich op duurzaamheid. Het streeft naar een duurzame toekomst en spreekt over “onze reis naar een duurzame wereld”. PMI is daarentegen niet bepaald duurzaam te noemen.   

‘Probeer onze huisparfum’

Polets dubbelfunctie roept veel verontwaardiging op. Longarts Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd, stuurde na de publicatie van het artikel, meteen een tweet aan @rituals: “Hoeveel Rituals-artikelen heb je nodig om de geur van derdehands rook weg te smeren/‘sprayen’?” Rituals reageerde aanvankelijk laconiek: “Wat een interessante vraag @Wdekanter! Ik ben heel benieuwd wat voor derdehands rook jij precies weg wilt smeren of sprayen. Heb je onze huisparfum en hair & body mist al eens geprobeerd? Wellicht is dit een goed begin. Groetjes, Stef.” De tweet van twitterman Stef van Rituals werd later verwijderd en daarna weigerde Rituals, ondanks herhaald aandringen via verschillende kanalen, een reactie op het artikel te geven.

Verhulde lobby

De Kanter had Rituals altijd hoog zitten, zegt ze. “Rituals heeft producten die ik graag cadeau geef. Het bedrijf gaf ten tijde van corona zelfs cadeaus aan ziekenhuizen. Het bedrijf zegt duurzaamheid hoog in het vaandel te hebben, maar is via commissaris Polet verbonden met Philip Morris, het minst duurzame bedrijf ter wereld: medeverantwoordelijk voor kinderarbeid, ontbossing, ongekende milieuvervuiling door weggegooide sigarettenpeuken, om nog maar te zwijgen van de vele honderdduizenden doden en zieken per jaar die deze tabaksfirma op zijn geweten heeft. Als schoonheid en gezondheid je core business is, is het echt heel raar om je in te laten met een tabaksproducent, al was het alleen maar omdat je vijf keer zoveel rimpels krijgt als je rookt.” 

Maar De Kanter is vooral bezorgd over de verhulde lobby die Polet achter de schermen kan voeren. “Iemand die zo lang zo hoog in het bedrijfsleven rondloopt heeft een enorm netwerk, ook in de hoogste regionen van de politiek”, zegt zij. “Dat biedt hem allerlei mogelijkheden voor een informele vorm van lobbyen buiten het zicht van iedereen. Overal waar hij komt, bij Nyenrode, waar hij toezicht houdt op het Nyenrode Fonds, bij de andere bedrijven waar hij functies heeft, bij VNO-NCW, overal kan hij een mooi verhaal ophangen over het streven naar een rookvrije generatie en hoe Philip Morris daaraan wil bijdragen. Rituals biedt hem daar een soort dekmantel voor.”

‘Dubbelfunctie is moeilijk uit te leggen’

En inderdaad, Polet grossiert in allerlei bestuursfuncties in het bedrijfsleven, stelde TabakNee vast. In PMI heeft hij bovendien een belang van 2,3 miljoen euro aan aandelen. Arco Timmermans, bijzonder hoogleraar Public Affairs aan de Universiteit Leiden, kijkt daar niet van op. “In het bedrijfsleven zie je vaak dat mensen allerlei functies stapelen.” Maar het feit dat Polet zowel toezichthouder bij Rituals is als lid van de Raad van Bestuur van PMI, plus het financiële belang van de aandelen die hij erin heeft, vindt hij een rare combinatie. “Gesteld dat Rituals daadwerkelijk en zwaar inzet op duurzaamheid. Dat is moeilijk verenigbaar en moeilijk uit te leggen en absoluut schadelijk voor de reputatie van Rituals”, stelt Timmermans.

Weinig regels voor omgang met lobbyisten

Kan Polet Rituals gebruiken om te lobbyen voor de belangen van de tabaksindustrie? Kan hij ergens binnenkomen met het visitekaartje van Rituals maar met het belang van de tabaksindustrie in zijn achterzak? Volgens Timmermans is dat theoretisch mogelijk. Een stevige kanttekening is wel op zijn plaats, zegt hij: “Als dat een keer gebeurt en het wordt ontdekt, is hij zowel de klos bij Rituals als bij veel beleidsmakers en het bredere publiek. Daarbij komt dat het maar de vraag is of hij bij de juiste persoon is binnengekomen. Zit hij wel bij het juiste Kamerlid of de juiste ambtenaar?” 

Maar toch, Timmermans zou er niet van opkijken als dat wordt geprobeerd. “Dat komt omdat de omgang met lobbyisten, belangenbehartigers, vergeleken met veel andere landen in Nederland gewoon amper is geregeld. Er heerst een laisser faire-mentaliteit. Het Nederlandse bestuur is nogal onwennig in de omgang met lobbyisten. Dat maakt de controle er dus niet groter op om te voorkomen dat Polet binnenkomt als toezichthouder van Rituals en tegelijkertijd de belangen van de tabaksindustrie in zijn achterhoofd heeft.”

‘Rituals, daar koop ik niet meer’

De Kanter laat de Rituals-winkels voortaan links liggen en zij is niet de enige, zo blijkt uit de reacties die zij op LinkedIn ontving. “In ieder geval een reden om daar niets meer te kopen. Een heel bijzondere combinatie”, schrijft iemand. Een ander op de Facebookpagina van TabakNee: “Dat is wel een hele aparte combi en voor mij een reden om ook geen Rituals-producten meer te kopen.”