Demissionair staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) wil direct een einde maken aan wat de ‘sjoemelsigaret’ is gaan heten. Van Rijn stelt dat gaatjes in de filters van sigaretten de metingen van schadelijke stoffen in sigarettenrook vervalsen. Het standpunt van Van Rijn is een zeer welkome steun in de rug voor de strafzaak tegen de tabaksindustrie, die door advocaat Bénédicte Ficq bij het Openbaar Ministerie is aangebracht.

Door de webredactie

Op 29 september 2016 heeft advocaat Bénédicte Ficq van het kantoor Ficq & Partners, aangifte gedaan bij het Openbaar Ministerie tegen de vier grote tabaksfabrikanten die actief zijn in Nederland: Philip Morris International, British American Tobacco, Japan Tobacco International en Imperial Tobacco Benelux.
Ficq deed dat namens longkankerpatiënt Anne Marie van Veen, COPD-patiënte Lia Breed en de Stichting Rookpreventie Jeugd. Sindsdien hebben KWF Kankerbestrijding, het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, de Stichting Claudicationet en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) zich bij de aangevers aangesloten.

Willens en wetens

De tabaksproducenten wordt poging tot moord c.q. doodslag en/of poging tot zware mishandeling met voorbedachten rade en/of poging tot opzettelijke benadeling van de gezondheid met voorbedachten rade verweten. Het Openbaar Ministerie moet besluiten of zij de zaak aan de rechter zal voorleggen. Dat is blijkbaar geen eenvoudige beslissing, want het OM bestudeert de zaak nu al langer dan een jaar. Aangevoerd wordt onder meer dat de tabaksindustrie sigaretten willens en wetens extra verslavend maakt door de toevoeging van honderden additieven. Daardoor raken beginnende rokers snel verslaafd en wordt de verslaving van bestaande rokers in stand gehouden.

Gaatjes in filters

Zeker zo belangrijk is dat tabaksfabrikanten consumenten en de overheid jarenlang hebben misleid door de filters van sigaretten zo te bewerken dat die in testomgevingen minder teer, nicotine en koolmonoxide afgeven dan bij normaal gebruik.
Die constatering wordt nu door het ministerie van VWS onderschreven: “Aan de schadelijke stoffen die sigaretten bevatten zijn maximum eisen gesteld. Doordat fabrikanten gaatjes maken in de filters, krijgen rokers een veel grotere hoeveelheid van die stoffen binnen dan blijkt uit de huidige meetmethode. Dat komt omdat rokers die gaatjes met de mond en vingers dichtknijpen. Rokers krijgen in werkelijkheid dus meer teer, nicotine en koolmonoxide binnen.” 

Flinke onderschatting

Demissionair staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) wil nu zo snel mogelijk een einde maken aan wat de ‘sjoemelsigaret’ is gaan heten. Daartoe maant hij Europa vaart te maken met de invoering van een systeem dat meet hoe schadelijk sigaretten werkelijk zijn en die daadwerkelijk weergeven wat de roker binnen krijgt. De huidige methode schiet daarin ruimschoots te kort.
“Ik denk dat iedereen wel weet dat roken dodelijk is, maar mensen moeten in ieder geval ook weten wat ze echt binnen krijgen. Het lijkt er op dat de huidige gemeten waarden een flinke onderschatting zijn van wat mensen werkelijk binnen krijgen. Daar moeten we zo snel mogelijk van af”, aldus Van Rijn.

Onderzoek RIVM

Van Rijn laat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoek doen naar de werkelijke waarden. Deze gegevens komen vanaf begin volgend jaar op een website te staan, als ze beschikbaar zijn. Het standpunt van Van Rijn is een zeer welkome steun in de rug voor de strafzaak: de overheid geeft onomwonden toe dat de consument er op moet kunnen rekenen dat de werkelijk gerookte waarden er toe doen en niet de door de fabrikant gemanipuleerde waarden.

Aanpassing Europese afspraken

Zowel de meetmethode als de norm voor schadelijkheid zijn vastgelegd in Europese afspraken. Eerder had Nederland al aangegeven deze te willen aanpassen. Omdat de evaluatie van de Tabaksproductenrichtlijn zeker enkele jaren duurt, dringt Nederland er nu in Europa op aan om de invoering van een beter meetsysteem versneld door te voeren. Dat heeft Van Rijn aan de verantwoordelijke Eurocommissaris laten weten.

FCTC

Het aanpassen van het meetsysteem moet uiteraard door een onafhankelijke instantie gebeuren. In het FCTC-verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie is vastgelegd dat daar geen bemoeienis van de tabaksindustrie aan te pas mag komen. Het lijkt er op dat men zich daar tot op heden niet aan heeft gehouden.