Rokers hoeven bij toxicoloog Martin van den Berg niet te miepen over GenX in hun drinkwater of fipronil in hun eieren. Ze moeten eerst maar eens kijken naar de gevaren van roken.

Door Martin van den Berg

Als toxicoloog word je frequent geconfronteerd met wat wij toxicofobie noemen. Met weinig anders kan onze beschermde samenleving zo bang gemaakt worden als met het bericht dat stof in je eten of leefomgeving mogelijk kanker veroorzaakt. Minieme hoeveelheden GenX in drinkwater van Dordrecht of sporen van fipronil in eieren kunnen al een deel van de bevolking in paniek doen raken. Toegegeven, deze stoffen horen er niet in en levenslange blootstelling hieraan is niet wenselijk. Maar zoveel reden tot paniek die meestal nog aangewakkerd wordt door goed gevulde voorpagina’s van dagbladen of actualiteitenrubrieken? Hoe sterk is het contrast met gezondheidsrisico’s die wij onszelf willens en wetens aandoen met bijvoorbeeld roken, alcohol en te veel eten. Met name roken is voor een toxicoloog een dramatisch fenomeen.

Goed onderzocht

Weinig stoffen zijn toxicologisch zo goed onderzocht als de verbrandingsproducten van een sigaret en bijbehorende nicotine. Toxicologen weten precies waarom de aangestoken sigaret een longtumor kan veroorzaken. Epidemiologen kunnen inmiddels precies voorspellen hoeveel procent van de rokende bevolking voortijdig komt te overlijden aan longkanker of COPD. Dan komen daar de extra hart- en vaatziekten door het opgestoken rokertje nog boven op.

Schokkend

Recent hebben het Centraal Planbureau en het RIVM de gezondheids- en economische schade door de sigaret berekend. De cijfers zijn schokkend! Dagelijkse rokers verliezen 9 tot 13 jaar van hun leven, terwijl de gelegenheidsroker 6 jaar moet inleveren! Een kleine kwart van de Nederlanders behoort hiertoe en 4 van de 10 voortijdige sterfgevallen komen door roken. Schrijnend is ook dat de Nederlandse overheid, naast de sigarettenfabrikanten, via accijnsheffing een belangrijke financieel begunstigde is. Ondanks dit spekken van de staatskas blijkt de totaal schade voor Nederland toch zo’n 33 miljard euro (!) per jaar te zijn.

Overtuigen

Een toxicoloog wordt hier moedeloos van. Nimmer was er zoveel overtuigend bewijs voor de dodelijke giftigheid van een product. Hoe moet je een mens nog meer overtuigen om niet te beginnen met roken of snel te stoppen? Uitleggen dat je 36 tot 58 keer meer kans hebt om voor je 69ste aan longkanker te sterven of 20 keer meer aan COPD of astma? Moet je rokende studenten in De Uithof uitleggen dat ze naar alle waarschijnlijkheid niet lang zullen genieten van pensioen en AOW? Daar heb je straks 30 tot 40 jaar trouw je premies voor betaald. Allemaal deprimerende berichten die een verstokte roker niet van zijn verslaving afhelpen. Veel rokers denken of hopen immers dat dit hun niet zal overkomen.

Minieme dagelijkse risico’s

Toxicologisch onderzoek naar de effecten van roken is inmiddels volstrekt nutteloos geworden, we weten vrijwel alles over deze dodelijk verslaving. Mocht je een dagelijkse of gelegenheidsroker zijn, val mij dan als toxicoloog vooral niet lastig met vragen hoe schadelijk een beetje fipronil in eieren is of de sporen van bestrijdingsmiddelen op je appel. Dat soort minieme dagelijkse risico’s verdwijnen als sneeuw voor de zon bij die van jouw rookgewoontes. Toch zijn er voor rokers ook nog positieve aspecten te melden. Wanneer je het op kan brengen om voor je 30ste te stoppen, krijg je als bonus weer een normale levensverwachting. Zelfs stoppen voor je 50ste betekent nog altijd dat je de helft van je verloren levensjaren kan terugwinnen! Misschien toch iets om eens langer over na te denken, maar misschien niet te lang.

Dit artikel is geschreven voor de onafhankelijke nieuws- en opiniesite van de Universiteit Utrecht DUB en werd met toestemming van de auteur hier doorgeplaatst.