Overzicht activiteiten Trimbos-instituut gericht op terugdringen roken tijdens de zwangerschap

Sinds januari 2013 heeft het Trimbos-instituut een grotere rol gekregen op het gebied van tabaksontmoediging. Via het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging ontwikkelen, implementeren en verspreiden we kennis en expertise over roken en tabaksontmoediging.

Rookvrij Opgroeien is een van de programma's die sinds 2013 door het Trimbos-instituut verzorgd wordt. Scholing van professionals is een belangrijke activiteit binnen dit programma. Zo verzorgt het Trimbos-instituut 'V-MIS trainingen' voor verloskundigen en gynaecologen over het begeleiden van de zwangere vrouwen bij het stoppen met roken. De V-MIS wordt door vrijwel alle eerstelijns verloskundige praktijken gebruikt [1]. Ook worden JGZ-professionals en kraamverzorgenden getraind om het gesprek met ouders aan te gaan over het voorkomen van meeroken door kinderen.

Sinds 1 januari 2013 zijn er ruim 40 trainingen verzorgd aan meer dan 500 professionals. Jaarlijks worden alle derdejaars studenten van de Academie Verloskunde Maastricht en Verloskunde Academie Rotterdam kosteloos getraind met de V-MIS. De V-MIS handleiding, die in deze training gebruikt wordt, is in 2014 doorontwikkeld. De volgende elementen hebben in deze nieuwe versie een meer prominente plek/rol gekregen: de begeleiding van rokende zwangeren in de tweede lijn, het geven van een stopadvies, stoppen met roken voorafgaand aan de zwangerschap, de rol van de partner en voorkomen van terugval na de bevalling.

Zwangere vrouwen worden direct voorgelicht via de website Rokeninfo.nl, via de Roken Infolijn en via brochures. In 2013 is een nieuwe brochure ontwikkeld en breed verspreid: 'Wat je moet weten over alcohol en roken vóór, tijdens en na de zwangerschap'. In 2014 is de bestaande folder 'Rookvrij Zwanger? Dat bevalt beter!' doorontwikkeld en opnieuw vormgegeven.

Ook de samenwerking tussen de eerste en tweede lijn als het gaat om de begeleiding van zwangere vrouwen bij het stoppen met roken is voor het Trimbos-instituut een speerpunt. Uit onderzoek door de Inspectie voor de Gezondheidszorg blijkt dat er binnen de meeste verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV) geen beleid is voor stoppen-met-rokenbegeleiding in de eerste en tweede lijn dat op elkaar aansluit of door allen in de praktijk gebracht wordt [2]. Het Trimbos-instituut heeft in samenwerking met de KNOV, NVOG en CPZ een handreiking opgesteld waarin handvatten voor het opzetten van beleid, praktische tools en best practices zijn beschreven. Deze handreiking wordt in oktober i.s.m. de betrokken partijen verspreid onder alle verloskundige samenwerkingsverbanden.

Verder wordt er op dit moment gewerkt aan een factsheet over roken tijdens de zwangerschap en zijn we bezig met de ontwikkeling van een videoclip over roken tijdens de zwangerschap. Deze clip wordt ontwikkeld i.s.m. de KNOV, NVOG en het ziekenhuis De Tjongerschans in Heereveen, en geeft uitleg over de risico's van roken tijdens de zwangerschap en over hulp bij het stoppen met roken.

In 2015 start bovendien een pilot waarbij zwangere vrouwen telefonische hulp bij het stoppen met roken krijgen en zal de prevalentie van roken tijdens de zwangerschap in kaart gebracht worden.

[1] Inspectie van de Gezondheidszorg, (2012). Staat van de Gezondheidszorg 2012, Preventie in de curatieve en langdurige zorg: noodzaak voor kwetsbare groepen.

[2] Inspectie van de Gezondheidszorg, (2014). Verloskundige samenwerkingsverbanden: acute zorg veiliger, preventie is blijven liggen

Meer informatie: www.rokeninfo.nl