De Commissie voor de Uitbanning van Discriminatie van Vrouwen benoemt in een rapport met aanbevelingen aan Luxemburg specifiek de bescherming van vrouwen en meisjes tegen de tabaksindustrie. Het is voor het eerst dat een VN-mensenrechtenorganisatie zich zo over tabak uitspreekt.

Door de webredactie

Voor het eerst heeft een VN-mensenrechtenorganisatie in een beleidsdocument aanbevelingen opgenomen voor actie tegen mensenrechtenschendingen door de tabaksindustrie. In een rapport met aanbevelingen voor de overheid van Luxemburg spreekt de Commissie voor de Uitbanning van Discriminatie van Vrouwen (CEDAW) haar zorg uit over het feit dat tabaksgebruik in Luxemburg hoger ligt dan het Europees gemiddelde en dat recent een toename ervan onder vrouwen en meisjes is geconstateerd. Refererend aan verschillende artikelen in de Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women uit 1979, adviseert zij het land om “voort te maken met de afronding en implementatie van het tweede nationale actieplan tegen roken en ervoor te zorgen dat daar een gender-dimensie aan wordt toegevoegd, zodat beleid en maatregelen die eruit voortkomen aan de specifieke noden van vrouwen beantwoorden.”

Het document, met aanbevelingen op veel meer terreinen, werd in februari vastgesteld tijdens een bijeenkomst van de CEDAW. De opname van een aanbeveling over tabaksgebruik wordt als een overwinning gevierd door Action on Smoking and Health (ASH) in de VS, dat zich, samen met andere gezondheidsorganisaties, al langer inzet voor de relatie tabak en mensenrechten en ijvert voor aandacht van VN-verdragsorganisaties rond mensenrechten voor tabaksgebruik. Die verdragen zijn bindend voor de landen die ze ondertekenden. Roken heeft een negatieve impact op mensenrechten als het recht op leven, het recht op gezondheid, het recht op onderwijs en de rechten van kinderen en vrouwen.

Tabaksverslaving ook genderissue

De oproep van de CEDAW aan het adres van Luxemburg volgt op een rapport van ASH in samenwerking met Fondation Cancer en Génération Sans Tabac Luxembourg over tabak en de rechten van vrouwen, dat in februari tijdens de 90e CEDAW-sessie werd aangeboden. Dat de CEDAW dit nu heeft overgenomen is een krachtige bevestiging dat tabaksverslaving niet alleen een gezondheidskwestie is, maar ook een genderkwestie.​

Tabaksbedrijven richten zich al decennialang specifiek op vrouwen, met name in opkomende markten. Ze gebruiken genderstereotypen en misleidende marketing om vrouwen aan te moedigen te roken, vaak met de belofte van empowerment en onafhankelijkheid. Deze strategieën hebben geleid tot een stijging van het aantal vrouwelijke rokers en daarmee een toename van gezondheidsrisico’s onder vrouwen.​

Vier landen onderzocht

ASH en haar partners documenteerden deze praktijken recent in vier rapporten over Canada, Chili, Japan en Nieuw-Zeeland, die ook aan de CEDAW zijn aangeboden. Ze benadrukten dat tabaksbedrijven de mensenrechten van vrouwen schenden door hun marketing voor verslavende en dodelijke producten specifiek op hen te richten. Deze acties ondermijnen onder meer de rechten van vrouwen op leven, gezondheid en bescherming tegen discriminatie.​ De aanbevelingen van de CEDAW aan het adres van Luxemburg laten volgens ASH zien dat het moment is aangebroken om mensenrechten in te zetten in de strijd tegen de tabaksindustrie.

Nederland heeft zich gecommitteerd aan de Conventie over het uitbannen van discriminatie van vrouwen en is verplicht om aanbevelingen van de commissie op te volgen. Dit betekent dat Nederland er, vooruitlopend op eventuele toekomstige aanbevelingen van de Commissie, goed aan doet om zijn tabaksbeleid te evalueren en waar nodig aan te passen om de rechten van vrouwen te beschermen.