De tabaksindustrie heeft niet alleen verslaving aan nicotine bevorderd, maar ook aan ongezond eten met overmatig suiker, zout en vet, zo blijkt uit onderzoek van Kansas University. Tussen 1980 en 2001 waren tientallen Amerikaanse voedingsmerken eigendom van tabaksgiganten Philip Morris en R.J. Reynolds. 

Door de webredactie

Volgens Trust for America’s Health heeft meer dan 40 procent van de Amerikaanse volwassenen obesitas, deels als gevolg van extreem verslavend en ongezond voedsel in supermarkten. Denk hierbij aan chips, frituursnacks en chocolade. Nieuw onderzoek van Kansas University onthult dat deze verslavende voedingsmiddelen, die 68 procent van het Amerikaanse dieet uitmaken, tussen 1980 en 2000 actief werden gepromoot door tabaksgiganten Philip Morris en R.J. Reynolds.

Philip Morris verwierf in 1985 General Foods Corporation en in 1988 Kraft, waarmee Philip Morris eigenaar werd van ’s werelds grootste voedingsmiddelenconcern. Het voedingsconglomeraat werd uiteindelijk in 2008 van de hand gedaan. R.J. Reynolds fuseerde in 1985 met Nabisco Brands. Het tabaksbedrijf scheidde zich in 1999 weer af van het voedingsbedrijf en werd later onderdeel van British American Tobacco.

De onderzoekers analyseerden interne documenten van tabaksfabrikanten om de verbanden tussen tabaksbedrijven en producenten van hyperpalatable food (HPF’s, extreem verleidelijke voedingsmiddelen) bloot te leggen. HPF’s zijn voedingsmiddelen met specifieke combinaties van suiker, vet, zout en koolhydraten die moeilijk te weerstaan zijn en ervoor zorgen dat je er snel en onbewust te veel van eet. De voedingsmiddelen die geproduceerd werden door bedrijven die eigendom waren van tabaksfabrikanten bleken te zijn “ontworpen om de consumptie door het publiek te maximaliseren met grote risico’s voor de volksgezondheid.”

Het onderzoek resulteerde in een lange lijst van HPF-merken, waaronder bekende merken in Europa als Oreo, Toblerone en Starbucks, die de aanzienlijke invloed van de tabaksindustrie op het Amerikaanse voedselsysteem aantoont. De tabaksindustrie had 80 procent meer kans om producten vol suiker en zout te promoten en 29 procent meer kans om vet- en zoutrijke producten te promoten dan andere merken tussen 1980 en 2000.

Kinderen als doelwit

De onderzoekers bouwden voort op het werk van de University of California-San Francisco, die in 2019 ontdekte dat R.J. Reynolds al sinds de jaren 60 betrokken was bij het promoten van suikerhoudende dranken aan kinderen. De tabaksindustrie gebruikte kleuren en smaken die oorspronkelijk waren ontwikkeld voor sigaretten als additieven voor populaire kinderdranken, waaronder Hawaiian Punch, Kool-Aid en Capri Sun. Deze dranken vormen een risicofactor voor obesitas en hart- en vaatziekten. Voor de kinderdranken werden mascottes en speelgoed ontwikkeld, soms in samenwerking met populaire speelgoedmerken als Barbie en Hot Wheels.

Etnische minderheden als doelwit

Uit een andere analyse van de verzamelde data bleek dat Philip Morris voor hun HPF’s marketingstrategieën voor tabak gebruikte om etnische en raciale minderheden aan te trekken. Zo beschikte Kraft General Foods na overname van Philip Morris over een “volledig geïntegreerd marketingprogramma voor minderheden dat doelgerichte marketing combineerde met de promotie van raciale/etnische evenementen, raciale/etnische media-aandacht en bedrijfsdonaties aan leidende raciale/etnische groepen”. Dit heeft mogelijk bijgedragen aan het hoge percentage obesitas onder zwarte en Latijns-Amerikaanse volwassenen in de Verenigde Staten.

Van suiker naar zout om kritiek te omzeilen

De tabaksindustrie paste gaandeweg haar tactieken aan door zich meer te richten op producten met veel natrium, een bestandsdeel van keukenzout, in plaats van op producten met suiker. Dit vanwege toenemende bezorgdheid over suiker in het Amerikaanse dieet sinds de jaren 90. Hierdoor konden ze negatieve aandacht vermijden en buiten schot blijven van voedingsrichtlijnen en publieke controle.

HPF’s nog steeds in het Amerikaanse dieet

Hoewel tabaksfabrikanten zich halverwege de jaren 2000 terugtrokken uit de voedingsmiddelenindustrie, blijft hun invloed voelbaar. HPF’s maken nog steeds een aanzienlijk deel uit van het Amerikaanse dieet, waardoor Amerikaanse consumenten vatbaarder zijn voor obesitas en gerelateerde gezondheidsproblemen. Opvallend genoeg worden HPF’s in de Verenigde Staten niet gereguleerd, ondanks groeiend bewijs van hun schadelijkheid. De VS stelt geen beperkingen aan bepaalde ingrediënten die in andere landen verboden zijn vanwege hun negatieve gezondheidseffecten, zoals bepaalde kleurstoffen en gebromeerde plantaardige olie, een kankerverwekkende stof die in Europa, China en India verboden is voor menselijke consumptie.