D66-Europarlementariër Marietje Schaake is nauw betrokken met de onderhandelingen rond TTIP, het transatlantische handelsverdrag tussen de EU en de VS. In een interview met TabakNee legt ze uit wat de gevolgen voor tabak zouden kunnen zijn.
Door de webredactie

Op dit moment heeft Ierland plain packaging ingevoerd, waarbij sigarettenverpakkingen zonder merkuitingen in de schappen komen. Een antirookmaatregel die jongeren moet helpen ontmoedigen aan tabak te beginnen. Philip Morris International (PMI) is een rechtszaak begonnen tegen plain packaging. In hoeverre kan een verdrag als TTIP het makkelijker maken voor PMI om die maatregel onderuit te halen? Kunt u uitleggen of TTIP de tabaksindustrie in de kaart speelt?

"Het is essentieel dat gezondheidsmaatregelen en het ontmoedigen van roken door jongeren genomen kunnen worden. Ik verwacht niet dat handelsbeleid de ruimte om dat te doen wezenlijk zal veranderen. Wereldwijd lopen de VS en de EU voorop in regelgeving voor gezondheid, door samenwerking kunnen we beter opkomende economieën overtuigen ook gezondheidsnormen op te nemen.
Rechtszaken zoals de - nog onbesliste - zaak die Philip Morris momenteel tegen Australië voert zouden niet mogelijk moeten zijn. Het is essentieel dat overheden wetgeving in het belang van onder andere gezondheid, milieu of arbeidsvoorwaarden aan kunnen nemen. Het democratisch stelsel mag niet worden aangetast door een handelsverdrag. Het is daarbij wel van belang dat ook overheden zich houden aan gemaakte afspraken, bijvoorbeeld dat zij niet zomaar bezit onteigenen. De Europese Commissie deelt deze positie van D66. Zij onderhandelt namens de Europese lidstaten en is momenteel bezig met het formuleren van voorstellen die de vrijheid van overheden om wetgeving aan te nemen moeten garanderen. Ook moeten bedrijven worden ontmoedigd te eenvoudig zaken aan te spannen. Hoewel de zaak van Philip Morris tegen Australië nog niet beslist is, zorgt die wel voor onrust."

De Britse antirookgroep ASH heeft opgeroepen om een uitzondering voor tabak in TTIP op te nemen, zodat de tabaksindustrie geen extra mogelijkheden krijgt om antirookwetgeving tegen te werken. Denkt u dat zo'n uitzondering mogelijk is? Waarom wel of niet?

"Tot voor kort gaf de Europese Commissie nog subsidie aan tabaksboeren in Europa. Er moet een brede aanpak tegen roken komen. De Europese Commissie heeft in het kader van handelsbeleid reeds voorgesteld om ervoor te zorgen dat clausules voor investeringsbescherming niet kunnen worden misbruikt om wetgeving in het algemeen belang aan te vechten, dit voorstel zou breder moeten zijn dan alleen antirookwetgeving. Een handelsverdrag mag geen vehikel zijn om nieuwe wetgeving via een omweg te beïnvloeden.
We hebben de toezegging gekregen van de Europese Commissie, van de Europese Lidstaten en van de Amerikaanse kant, dat TTIP niet zal leiden tot een verlaging van standaarden op het gebied van bijvoorbeeld milieu, gezondheid en voedselveiligheid. Het Europees Parlement zal aan het eind van de onderhandelingen het verdrag moeten goed- of afkeuren en zal hier scherp op letten. Ook tijdens het onderhandelingsproces houdt het parlement een stevige vinger aan de pols door vragen te stellen aan de onderhandelaars. We zien dat dit effect heeft!"

Is er tijdens de onderhandelingen over TTIP gesproken over tabak? Zo ja, in welke zin? Hoe staat u hier tegenover?

"De onderhandelingen over het hoofdstuk investeringsbescherming liggen momenteel stil terwijl de Europese Commissie werkt aan nieuwe voorstellen, in samenwerking met de Europese lidstaten en het Europees Parlement. Als er gesproken wordt over tabak, dan is het als onderdeel van bredere hoofdstukken en productgroepen, bijvoorbeeld in het kader van tarieven en oorsprongsbepaling. De onderhandelingen hierin zijn nog niet ver gevorderd. Deze onderhandelingen gaan niet over interne EU-wetgeving over bijvoorbeeld tabaksprijzen of antirookbeleid."

Bent u zelf benaderd door de tabaksindustrie om over het verdrag te praten? Zo ja, bent u hier wel of niet op ingegaan?

"Ik ben niet benaderd door de tabaksindustrie."

Weet u of de tabaksindustrie veel heeft gelobbyd rond dit verdrag?

"Er zijn mij geen berichten bekend over lobby vanuit de tabaksindustrie rondom TTIP."