Sinds vorige week zijn wegwerp-vapes in Frankrijk verboden. Op overtreding van het verkoopverbod staat een boete van maximaal 100.000 euro. Bij de Europese Commissie is bovendien een verbod op nicotinezakjes aangemeld, dat deze zomer in Frankrijk van kracht kan worden.

Door de webredactie

In Frankrijk zijn e-sigaretten voor eenmalig gebruik of wegwerp-vapes sinds vorige week verboden. Het land heeft bovendien de Europese Commissie op de hoogte gesteld van het voornemen om ook nicotinezakjes te verbieden. Na België is Frankrijk nu het tweede Europese land dat wegwerp-vapes in de ban doet. Met het verbod op nicotinezakjes volgt het Duitsland, Oostenrijk, België, Luxemburg en Nederland. De Europese Commissie moet binnen drie maanden laten weten of ze het nationale verbod accepteert.

Het verbod op wegwerp-vapes werd op 24 februari unaniem door het Franse parlement aangenomen. Het wetsvoorstel was door 166 gedeputeerden van acht verschillende partijen geïnitieerd in samenwerking met antirook- en milieuorganisaties, aldus een officiële publicatie van de Franse overheid. In Frankrijk is het nu verboden om wegwerp-vapes – in Frankrijk vaak aangeduid als ‘puffs’ – aan te bieden, te verkopen, te distribueren of gratis uit te delen. Het gaat om vapes waarin de vloeistof niet kan worden nagevuld, ongeacht of de batterij wel of niet vervangen kan worden. Overtredingen kunnen met een maximumboete van 100.000 euro worden bestraft en 200.000 euro bij recidive.

De wegwerp-vapes zijn in 2021 op de Franse markt gekomen en hebben sindsdien, net als elders in de wereld, enorme aantrekkingskracht op jongeren. De reden om in te grijpen is dat de e-sigaretten voor eenmalig gebruik schadelijk zijn voor de gezondheid en voor het milieu.

Overwinning in dubbele strijd

“Dit is een grote overwinning in een dubbele strijd die we voeren: de ecologische strijd tegen de vervuilende lithiumbatterijen in deze rookwaar, en de strijd voor de gezondheid van onze middelbare scholieren die het doelwit zijn van dit steeds gevaarlijker wordende gebruik”, zei parlementslid Francesca Pasquini (Génération.s), die voorop ging bij deze wetswijziging, tegen ecologisch platform Reporterre.

Een vertegenwoordiger van de vape-industrie reageerde in hetzelfde bericht teleurgesteld op het verbod en waarschuwde meteen voor illegale handel en nieuwe producten waarmee de wet omzeild zal worden. Inderdaad zijn er al navulbare en oplaadbare pod-vapes op de markt die nauwelijks van de wegwerp-vapes verschillen.

Frans verbod op nicotinezakjes

Tegelijk komt Frankrijk dus in actie tegen de nicotinezakjes die, omdat er geen tabak in zit, vooralsnog niet onder de EU-Tabaksproductenrichtlijn en het Europese verbod op snus vallen. Toenmalig minister van Volksgezondheid Geneviève Darrieussecq liet eind oktober vorig jaar al weten een verbod op de zakjes voor te bereiden. De enorme marketing gericht op jongeren en een toenemend aantal meldingen van nicotinevergiftiging waren daarvoor de aanleiding.

Het decreet dat nu voorligt verbiedt “de productie, de vervaardiging, het vervoer, de invoer, de uitvoer, het bezit, het aanbieden, de overdracht, de verwerving, de distributie en het gebruik van producten voor oraal gebruik die nicotine bevatten”, aldus Generation sans tabac. Als de Europese Commissie haar goedkeuring geeft, wat in de lijn der verwachting ligt gezien de andere lidstaten waar zo’n verbod al geldt, dan kan de maatregel deze zomer nog ingaan.

Maar in feite zouden, volgens een advies van de Franse Raad van State (Conseil d’Etat), de nicotinezakjes al verboden moeten zijn, omdat ze juridisch onder de categorie giftige stoffen vallen. Volgens het adviesorgaan zouden de zakjes daarom alleen op doktersvoorschrift bij apotheken verkrijgbaar moeten zijn. De overheid moet volgens de raad ingrijpen en de zakjes die tussen de 6 en 20 mg nicotine bevatten uit de handel halen.

Daarbij komt dat het Comité National Contre le Tabagisme (CNCT) samen met het Institut National de la Consommation (INC) onderzoek naar de inhoud van de zakjes deed, waarbij arsenicum, lood, antimoon en formaldehyde werden aangetroffen. De concentratie arsenicum was tot 6,5 keer zo hoog als in traditionele sigaretten wordt gevonden. De gevonden stoffen zijn potentieel kankerverwekkend en giftig.

In Nederland zijn de nicotinezakjes sinds 1 januari ook verboden, nadat ze eerder al onder de Warenwet aan banden waren gelegd.

Europese regelgeving laat op zich wachten

Binnen de Europese Unie groeit ondertussen de roep om de regels voor alternatieve nicotineproducten op Europees niveau aan te passen. Verschillende lidstaten roepen daartoe op, maar in het werkprogramma voor 2025 van de Europese Commissie wordt herziening van de tabaksregelgeving niet genoemd. In een bericht over het verbod op nicotinezakjes citeert nieuwsplatform Euractiv de Estse minister van Volksgezondheid Riina Sikkut, die zegt: “We hebben niet slechts een rookvrije generatie nodig, we hebben een nicotinevrije generatie nodig. Vele ministers ondersteunen dit idee.”

Een nicotinevrije generatie is ook de inzet van het burgerinitiatief Nicotinee, dat op 12 december in de Tweede Kamer werd behandeld en op verzoek van die Kamer nu door het kabinet op haalbaarheid wordt onderzocht. Inmiddels tekenden al ruim 76.000 mensen het burgerinitiatief.

Ondertussen opmerkelijk: Voor het boven aangehaalde bericht sprak Euractiv, dat ook advertorials betaald door de tabaksindustrie publiceert, alleen met vertegenwoordigers van die industrie.