Supermarktondernemer Gerard van den Tweel uit Nijkerk krijgt van TabakNee de Loden Last 2024. De multifranchiser wil tabakszaken openen naast alle zes AH-supermarkten die hij exploiteert. Daarmee gaat hij in tegen het beleid van zowel de overheid als Albert Heijn.

Door Bas van Lier

De Loden Last 2024 gaat naar supermarktondernemer Gerard van den Tweel uit Nijkerk, als voorbeeld van alle supermarkteigenaren die aparte tabakszaken openen om de aanstaande tabaksban voor supermarkten te omzeilen. Van den Tweel opende vorig jaar een aparte tabakszaak naast zijn Albert Heijn-supermarkt in Nijkerk en is van plan dat ook bij zijn andere winkels te doen. Hij gaat daarmee ook in tegen het beleid van de supermarktketen, die vorig jaar juli bekendmaakte per 1 januari 2024 te stoppen met de verkoop van tabak. Albert Heijn “is geen voorstander en zegt dat ook”, vertelde Van den Tweel aan supermarktvakblad Distrifood. “Wij als ondernemers kijken echter naar de behoefte en zolang die er is, kijk je naar mogelijkheden.”

De Loden Last is een onderscheiding die TabakNee vorig jaar ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan introduceerde voor een persoon of organisatie buiten de tabaksindustrie die in belangrijke mate medeverantwoordelijkheid draagt voor de 20.000 tabaksdoden die deze industrie jaarlijks veroorzaakt. Direct dan wel indirect draagt zo’n ‘helper’ eraan bij dat kinderen verslaafd raken aan een product dat ernstige gezondheidsschade toebrengt en waar twee op de drie gebruikers uiteindelijk aan sterft.

Supermarkteigenaren die, vooruitlopend op het verkoopverbod van rookwaren in supermarkten dat 1 juli ingaat, aparte tabakszaken naast hun supermarkt openen, horen wat TabakNee betreft tot deze helpers van de tabaksindustrie. De wetgever wil het aantal verkooppunten van tabak sterk verminderen om uiteindelijk te bereiken dat nieuwe generaties opgroeien zonder in aanraking te komen met tabak. Dan helpt het niet om direct naast een supermarkt, waar uiteraard ook jongeren binnenlopen, een winkel te beginnen met in grote letters het woord ‘Tabakspeciaalzaak’ boven de deur. TabakNee telde inmiddels ruim 100 supermarkteigenaren in het land die die keuze wel maakten.

Eigenaar van retailimperium

Multifranchiser en vastgoed- en horecaondernemer Gerard van den Tweel (1944) is exemplarisch voor deze supermarktondernemers die blijven vasthouden aan tabaksverkoop. Hij krijgt de Loden Last 2024 omdat hij niet alleen tegen het overheidsbeleid ingaat, maar ook tegen de wens van het moederbedrijf om al met de tabaksverkoop te stoppen. De ondernemer kwam in 1968 aan het roer te staan van een familiebedrijf dat hij uitbouwde tot een supermarktimperium met zes supermarkten, vijf slijterijen, een drogisterij en een grenswinkel (met supermarkt, slijterij, grote drogisterij en een speeltuin) in Buurse. Van den Tweel exploiteert AH-supermarkten in Nijkerk, Bennekom, Voorthuizen, Woudenberg, Kortenhoef en op de Campus Diemen Zuid. Dit jaar komen daar nog AH-winkels in Klazienaveen en Nijkerkerveen bij en er wordt gezocht naar twee nieuwe locaties in Drenthe.

Zakenblad Quote zette de retailondernemer met een vermogen van 255 miljoen euro op plek 231 in de Quote-500. Uit berichtgeving in een lokale krant is Van den Tweel een vaste donateur van VVD-campagnes en doneert hij verder via de Van den Tweel Foundation aan doelen als de Voedselbank en het onderwijs.

‘Tabakszaak heeft sociale functie’

Van den Tweel heeft het, mag je concluderen, niet nodig om tabak te blijven verkopen, maar hij opende toch een tabakszaak “omdat de behoefte er nou eenmaal is”, zoals hij tegen Distrifood zei. “Uit klantenonderzoek werd duidelijk dat de mensen het heel vervelend zouden vinden als tabak volgend jaar compleet verdwijnt uit de supermarkt. Vergeet niet dat deze Albert Heijn een regiofunctie heeft. Veel mensen komen speciaal hiernaartoe om al hun boodschappen te kunnen doen, ook rookwaren. Zo’n speciaalzaak voor tabak heeft dus ook een sociale functie.”

Misschien bedoelt de ondernemer eerder dat zo’n aparte tabakswinkel een magneetfunctie heeft om de 18 procent rokers onder zijn klandizie (dat is immers het gemiddelde percentage rokers in Nederland) blijvend aan zich te binden. “We gaan ook bij onze andere supermarkten onderzoeken of er ruimte is voor een speciaalzaak”, vertelde hij in ieder geval aan het retailvakblad.

Samenwerking met Philip Morris

Van den Tweels operationeel manager Roy de Groot zei in hetzelfde artikel: “Je kunt er moreel gezien heel wat van vinden. Waar wij echter maximaal op inzetten, hoe paradoxaal dat ook mag klinken, is op een rookvrije generatie. Klanten die de speciaalzaak bezoeken, bieden we alternatieven aan die niet op verbranding zijn gebaseerd, zoals e-sigaretten en verwarmde tabaksproducten. Voor volwassen rokers die anders zouden doorroken, zijn dat betere keuzes.”

In die woorden is duidelijk de stem van Philip Morris te herkennen en aan de signing en inrichting van de zaak in Nijkerk is ook te herkennen dat de Van den Tweel Groep op zijn minst samenwerkt en waarschijnlijk wordt ondersteund door de tabaksfabrikant. Vorige week onthulde Distrifood de rol van PMI bij de opening van tabakszaken van supermarkteigenaren. De tabaksfabrikant helpt bij de inrichting en levert personeel dat ‘voorlichting’ kan geven over alternatieve rookwaren. In een vervolgstuk citeert Distrifood een medewerker van een tabakszaak in Utrecht: “Dit meubelstuk is in principe gewoon van Philip Morris”, wijzend naar de wand met sigaretten, sigaren en alternatieven. “Waarom denk je dat alle tabaksspeciaalzaken zo op elkaar lijken? Daar zit één en dezelfde partij achter.”

Nieuwe verkooppunten

Aan de lijst van nieuwe verkooppunten die TabakNee bijhoudt zijn weer 22 nieuwe zaken toegevoegd, waarvan 9 van supermarkteigenaren: 3 van AH-franchisers, 2 van Jumbo-eigenaren, 1 Plus-uitbater en 2 zelfstandige supermarktondernemers. De Loden Last voor Gerard van den Tweel laden deze en alle andere supermarkteigenaren zich ook op de schouders door aparte tabakswinkels te openen.