OPINIE

Stichting Rookpreventie Jeugd is een campagne gestart om pensioenfonds ABP te laten stoppen met hun tabaksbeleggingen. Zij heeft daarvoor al bijval gekregen van alle Universitaire Medische Centra. Het ABP blijft echter onverkort vasthouden aan haar beleggingen in de tabaksindustrie. Hiermee faciliteert ze het crimineel gedrag van de tabaksindustrie, die rendement boven alles stelt.
door Frits van Dam

Vandaag, op Wereld Niet Roken Dag, is Stichting Rookpreventie Jeugd (SRJP) een campagne gestart om pensioenfonds ABP te bewegen te stoppen met haar beleggingen in tabak. Het SRJP heeft alle bij het ABP aangesloten partijen opgeroepen om van zich te laten horen. De Universitaire Medische Centra hebben daar al gehoor aan gegeven op BNR Nieuwsradio.

Waar maken jullie je druk over?

In Het Reformatorisch Dagblad (RD) stond inmiddels ook een reactie van het ABP op de campagne. “Waar maken jullie je druk over?”, vraagt de woordvoerder van het ABP, “Die tabaksbeleggingen maken minder dan een half procent uit van ons vermogen.” Dat laatste klopt; het vermogen van het ABP bedraagt 390 miljard en daarvan wordt ‘maar’ 1,5 miljard in tabak belegd. Desalniettemin een gigantisch bedrag. En een vreemde reactie: dat is net zo iets als zeggen dat het aantal moorden in Nederland (150 tot 180 per jaar) wel meevalt omdat ze maar 0.1% uitmaken van het totaal aantal mensen dat jaarlijks overlijdt (ongeveer 135.000).

Legaal product

Voorts komt het ABP met het tot het bot afgesleten argument dat tabak een legaal product is en het ABP daarom volkomen gerechtigd is om haar vermogen in de tabaksindustrie te beleggen. Daarbij ziet de woordvoerder over het hoofd dat niet alles wat legaal is ook juist of ethisch verantwoord is. Het ABP gaat er consequent aan voorbij dat tabaksfabrikanten de sigaret zo heeft gemanipuleerd dat hij maximaal verslavend is geworden. Hoe kan een product dat kinderen binnen vier weken verslaafd maakt en zoveel ellende veroorzaakt (ruim 20.000 doden per jaar en een veelvoud aan chronische aandoeningen) gerechtvaardigd worden met een beroep op het feit dat het niet wettelijk verboden is?

Twijfel

Wellicht weet het ABP nog niet welke maatregelen de tabaksindustrie door de jaren heeft genomen om haar product legaal te houden? De industrie wist van de kankerverwekkende gevolgen van roken, maar hield dat zo lang mogelijk stil, zette een batterij aan peperdure lobbyisten in om antirookwetgeving tegen te houden, kocht wetenschappers om die vervolgens twijfel zaaiden over de dodelijke gevolgen van roken (zoals blijkt uit het boek Merchants of Doubt van Oreskes & Conway), spendeerde miljarden aan reclame voor haar producten zodat iedereen het normaal begon te vinden om te roken. En dat allemaal om tabak zo in de cultuur te verankeren dat het verbieden ervan onmogelijk zou worden. Dat is de reden dat tabak nog altijd legaal is. Als de sigaret vandaag de dag op de markt gebracht zou worden, zou het product direct verboden worden.

Schending mensenrechten

Alleen al uit ethische overwegingen mag het ABP zich best afvragen of het verantwoord is om zo’n enorm bedrag in deze dodelijke industrie te stoppen. Over de misstanden op de tabaksplantages moeten we ons, zo suggereert de ABP-woordvoerder tegen Het Reformatorisch Dagblad, ook al niet druk maken. Het ABP let immers op eventuele misstanden in de sector, zoals kinderarbeid en onethische marketingpraktijken. Het door de woordvoerder gekozen woord ‘eventueel’ is pikant: alsof al niet uit en te na bewezen is dat bij de oogst van tabak op grote schaal mensenrechten geschonden worden.

Dollartekens

De woordvoerder van het ABP zwijgt ook in alle talen over de talloze doden, wereldwijd 6 miljoen per jaar, die dit ‘fijne’ consumentenproduct ten gevolge heeft. Hoe een pensioenfonds, dat nota bene de pensioenen van medewerkers in de zorg en het onderwijs beheert, denkt dit te kunnen rechtvaardigen is alleen maar te verklaren door de dollartekens in de ogen van het ABP-bestuur. En de oogkleppen, die hen ervan weerhouden om de misstanden te bekijken.

Discussie

Dat er discussie mogelijk is over investeren in tabak, dat willen ze bij het ABP wel toegeven. Zolang het maar bij discussie blijft. Er zijn sterke voor- en tegenstanders voor tabak, aldus het ABP. Uit een onderzoek van Motivaction (verricht in opdracht van het ABP zelf) onder de deelnemers aan het fonds blijkt dat een grote groep niet wil dat er in tabak belegd wordt. Hoe groot die groep precies is wordt nergens vermeld. Wellicht zou dat te duidelijk maken dat de deelnemers aan het fonds wél de logische ethische grens trekken, terwijl het bestuur daar de schouders voor ophaalt.

Crimineel

Tabaksfabrikanten jagen uit puur winstbelang ruim de helft van hun klanten willens en wetens de dood in. Dat kan niet anders genoemd dan worden crimineel gedrag. Door in tabak te beleggen faciliteert het ABP dat criminele gedrag van de tabaksfabrikanten.